اعتماد به رزّاقیّت خدا

وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ إِلّا عَلَى اللهِ رِزْقُها هیچ جنبنده‌ای روی زمین وجود ندارد، مگر آنکه خدا عهد‌ه‌دار رزق او شده است. رزّاق خداست و خود را به روزی دادن متعهّد کرده است. رزق و کم و زیاد شدن آن، ثمره، نتیجه و پیامد تقلّاهای ما نیست. هم اصل رزق، کار خداست و هم مقدار رزق از جانب خدا تنظیم می‌شود و تنظیم آن هم به اقتضای شرایطِ مناسبِ رشد معنوی و روحانی انسان است. اگر به رزّاقیّت خدایی که غنی، جواد، کریم، صادق‌الوعد و صادق‌القول است و رزق تمام جنبندگان را متکفّل شده و بر عهده گرفته، یقین و اعتماد کنیم، آیا نگرانی و اضطراب خواهیم داشت؟ تلاش و کار نباید به انگیزۀ به دست آوردن رزق باشد؛ چرا که رزق را خدا تضمین کرده و بر عهده گرفته است. تلاش ما باید با انگیزه‌های دیگر مثل کمک به برطرف کردن نیاز دیگران باشد...

نقش جلال الهی در سیر معنوی

اَصحاب دنیا آلوده به دنیا شده‌اند. اَهل دنیا تمام وجودشان دنیایی شده است. اَصحاب‌ آخرت به آخرت‌گرایی نزدیک شده‌اند، امّا هنوز بقایای دنیادوستی در آن‌ها وجود دارد. اَهل آخرت از میدان جاذبۀ دنیا خارج شده‌اند. در سِیر معنوی، سالک باید همّت کند که از میدان جاذبۀ دنیا خارج شود و وقتی در میدان جاذبۀ محبّت الهی قرار گرفت، آن‌گاه با شتاب فوق‌العاده به سمت خدا حرکت می‌کند. آنجا بحث جلال ظهور می‌کند و آنجاست که سالک باید ادب کند و مؤدب نزدیک شود. این مؤدب نزدیک شدن، بهره بردن از جلال الهی است.

قَبض و بَسط، اَبزاری برای پرورش همۀ انسان‌ها

قَبض و بَسط، اَبزار و تدبیرِ تربیتی و پرورشیِ خداوند است که نسبت به همۀ مخلوقات اعمال می‌کند و منحصر به اهل سیر و سلوکِ عرفانی نیست. سالک وقتی دچار قبض می‌شود‌ با خود خلوت و مرور می‌کند تا علّت نیازمندشدن خود به قبض و مستولی شدن قبض بر خود را بداند و آن را اصلاح کند. اهل سلوک، اهل توجّه و بهره بردن از فرصت اصلاح و رشد هستند. خداوند زمینه‌های مساعد رشد را فراهم می‌کند، امّا استفاده از این زمینه‎ها به اختیار انسان است. مشیّت تشریعی خدا به رشد ما و مشیّت تکوینی به اختیار ما تعلّق می‌گیرد. هرچه از فرصت قبض زودتر استفاده شود، سِیرِ سالک سریعتر خواهد شد. رشد و رهایی از نقایص وجودی سالک در قبض‌‌ها بیشتر از بسط‌هاست...

شکرِ تمام‌عیار

شکر نعمت‌های الهی، ادای حقّ آنها و تأمین مقصودی است که مُنعِم از اِعطای آنها داشته است. شکر اسلام، ایمان، ولایت و معرفت اهل‌بیت عصمت و طهارت صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین وقتی به‌جا آورده می‌شود که حقّش ادا شود. اسلام آمده تا بندۀ مسلم بسازد؛ اگر اهل تسلیم حقّ متعال شدیم و از سیطره و سلطنت نَفس و شیطان رها شده و سر تسلیم در پیشگاه الهی فرود آوردیم و با اوامر و اولیای الهی از در سِلم و صلح وارد شدیم، مسلم هستیم. ادای حقّ اسلام، مسلم شدن و ادای حقّ ایمان، مؤمن شدن است. مسلمان کسی است که دیگران از دست و زبان او در امان باشند. مؤمن کسی است که علاوه بر دست و زبان، از قلب، نیّت و باطن او هم در اَمن و امان باشند. خودمان را محک بزنیم ببینیم دیگران در کنار ما احساس امنیّت می‌کنند یا نه. اگر این امنیّت، ناشی از باور به خدا و اولیای خدا در ما محقّق شد، مؤمن هستیم. ادای شکر ایمان این است که ظاهر و باطنمان برای دیگران امن باشد. نیّت سوء، غرض و حسدی در وجود ما نسبت به دیگران نباشد. شکر ولایت این است که حقّ متعال بر وجود ما حکومت کند، نه نفس ما. اولیای خدا بر وجود ما حاکم باشند، نه شیطان. اقتضای شناخت و محبّت و دل‌باختن به اهل‌بیت علیهم‌السّلام، همرنگی و سنخیّت با آن بزرگواران است و این سنخیّت پیدا کردن، شکر است. هدف میانی شرکت در جلسات معرفتی، شناخت بهتر مکتب قرآن و اهل‌بیت علیهم‌السّلام و مقصد غایی آن است که وجود شایسته‌ای شویم و حقایق آموزه‌های دینی در وجود ما مصداق پیدا کند. شکر شرکت در جلسات، ساخته شدن و متحوّل شدن است.

اهمّیّت فهم و مواجهۀ درست با وقایع اخیر جهان عدم یأس و ناامیدی در برابر حوادث عنایات الهی در ازای سختی‌ها و آسیب‌های میدان نبرد - مروری بر آیات ۱۶۹ به بعد سورۀ آل‌عمران اثربخشی و آثار شهید و شهادت اَجرِ مبارزۀ نیک و الهی روحیه داشتن رزمنده فزونی ایمان و نگاهِ توحیدی تبعیت از رضای الهی تنها از خدا ترسیدن محزون نشدن در برابر دشمنان یادآوری اتّفاقات و شرایط پیش از ظهور - تقویت روح امید - وعدۀ قطعی خدا به پیروزی جبهۀ حق

تأمّلی در آیات ۱۶۴ و ۱۶۵ سورۀ اعراف ماجرای اصحاب سَبت، ماهیگیری در روز شنبه و امتحان الهی

امتحان الهی ماهیّت افراد را نشان می‌دهد. برخی در این توهّم و گمان هستند که به کمالات رسیده‌اند و به دلیل این توهّم از تلاش برای رسیدن به کمالات بازمانده‌اند و برخی مدّعیان دروغگو و متظاهر به کمالات هستند. ابتلاء و امتحان الهی ماهیّت افراد را به خودشان نشان می‌دهد تا هم از توهّمِ رسیدن به کمالات خارج شوند و هم حجّت را بر مدّعیان دروغین تمام کند. مردم جامعه سه گروه هستند: ۱- گروهی اهل منکرند. ۲- گروهی اهل منکر نیستند، اما تماشاگر منکرند. ۳- گروه اندکی نهی از منکر می‌کنند. عذاب الهی شامل حال اهل منکر و گروه دوم که تماشاچی ساکت هستند و امر به معروف و نهی از منکر را ترک کرده‌اند،  می‌شود و تنها گروه سوم نجات پیدا می‌کنند. مسألۀ امر به معروف و نهی از منکر بسیار مهم است. اینکه گروهی به اسم عرفان و معنویّت، در خانقاه و خلوت خود، سر در لاک فردیّت خود فرو برده‌ و کاری به انحرافاتی که در جامعه گسترش پیدا می‌کند، ندارند، بسیار خطرناک است...

راهی برای تقویت محبّت به خدا

در ابتدای مفاتیح‌الجنان دعاهای بزرگ و ارزشمندی، حاوی اسامی خداوند متعال وجود دارد. اسماء الهى گزارشگر صفات و خصوصیّات خداست‌. اگر انسان به صفات نیک کسی پی ببرد، طبیعتاً محبّت بیشتری به او پیدا می‌کند. یکی از آثار خواندن و تأمّل در ادعیه و اسماء الهی موجود در آنها، کسب معرفت بیشتر نسبت به خداوند و اسماء و صفات الهی و درنتیجه تقویت محبّت بیشتر به خداوند است. سرچشمۀ همۀ کمالات، محبّت خداوند است. محبّت خدا، گوهر اصلی برای رساندن انسان به اوج مراتب کمال و اوج قلّۀ قربِ حقِّ متعال است. مصلحت‌دید من آن است که یاران همه کار بگذارند و خَمِ طُرّۀ یاری گیرند مقصود از خَمِ طُرّۀ یار در ادبیات عرفانی، همان سلسلۀ اسماء و صفات الهی است...

زیارت مَزور با زیارت مَزار متفاوت است. زیارت مَزار همین تشرّف به حرم اهل‌بیت علیهم‌السّلام، بوسیدن و طواف حرم و امثال آن است. زیارت مَزور خودِ آن بزرگوار را دیدن و زیارت کردن است. یکی از معانی ادا کردن حقّ زیارت و قدم اوّل در آن، همین زیارتِ خودِ امامِ مُفترض‌الطّاعه است. یکی از خاصیت‌های زیارت این است که زائر به رَنگ مَزور در می‌آید...

مناجات سحرگاهی

نکات بسیار آموزنده، تأثیرگذار و لطیفی در دعای بعد از نماز شفع و در دعای حزین وجود دارد. شب، خلوتگاه اُنسِ با خداست. عاشق، خلوتِ دیدار با معشوق را از دست نمی‎دهد. دوستان خدا وقتی شب می‌رسد و هوا تاریک می‌شود، به وَجد می‌آیند و در شرایطی که دیگران در بسترها غُنوده‌اند، پهلو از بستر خالی می‌کنند، سر از بالین برمی‌دارند و در خلوت اُنسِ با خدا نَردِ عشق می‌بازند. امیدواریم خدای متعال ما را اَهلِ سحر قرار دهد و فقط از اَصحاب سحر نباشیم؛ فرق است بین اَهل و اَصحاب. مناجات‌ و دعاهای لطیف و زیبایی در کتاب‎هایی مثل مِفتاحُ الفَلاح شیخ بهایی، مِصباح کفعمی، مِصباح شیخ طوسی و کتاب‌های بزرگانی مثل سیّد بن طاووس وجود دارد. هر کسی در مسیر سلوک به جایی رسیده، از سحرخیزی بوده است. طبق روایات جز با سوار شدن بر مَرکبِ شب، اَحدی به وصال خدا نمی‌رسد. رعایت مواردی که در اوایل اَمر به سحرخیزی کمک می‌کند...

چگونه اهل حرم شویم؟

وجود مرقد حضرت عبدالعظیم حسنی علیه‌السّلام، این شخصیت والامقام، محدّث و صحابی چند امام و مؤلف بزرگ دینی، برای مردم تهران بسیار مغتنم، و مانند شعبه‌ای از حرم مطهر حضرت اباعبدالله‌الحسین علیه‌السّلام است. با حفظ اَدب ظاهری و باطنی و تقیّدات لازم در حرم معصومین و امامزادگان علیهم‌السّلام و مداومت بر زیارت و ارتباط، زائر از میهمان حرم به اهل حرم تبدیل می‌شود، ادب‌ورزی متکلّفانه کنار می‌رود و عنایات ویژه‌ شامل حال انسان می‌گردد...