عاشورا صحنه‌ی عمیق‌ترین، شدیدترین و خالصانه‌ترین عشق‌ها و عرصه‌ی پاکبازانه‌ترین فداکاری‌ها در راه محبوب است. کربلا، قربانگاه عظیم‌ترین عاشقان است.
در بازگشت از جنگ صفّین، حضرت علی علیه‌السّلام هنگامی که از سرزمین کربلا عبور می‌کردند، در حالی که اشک در چشمانشان حلقه زده بود، در پاسخ به سؤال اصحابشان فرمودند: ههُنا مَصارِعُ عُشّاقٍ، لا یَسبِقُهُم مَن کانَ قَبلَهُم وَ لا یَلحَقُهُم مَن کانَ بَعدَهُم: اینجا قتلگاه و قربانگاه عاشقانی است که نه کسانی که پیش از آنها بوده‌اند از آنها سبقت گرفته‌اند و نه کسانی که در آینده خواهند آمد، به گرد پای آنها خواهند رسید. 
حضرت اباعبدالله علیه‌السّلام  جلوه‌ی تامّ عشق به حضرت حق و ذبح عظیم و قربانی بزرگ عاشورایند و اصحاب دلباخته‌ی آن حضرت، عاشقان تمام عیار ولیّ الله اعظم و فدائیان پاکباز حجّت خدایند.
ظهور عشق و آمادگی اصحاب برای جانبازی در راه  اباعبدالله الحسین علیه‌السّلام  در شب عاشورا به اوج خود می‌رسد. هنگامی ‌که امام علیه‌السّلام بیعت را از یاران خود برداشتند و به آنها توصیه کردند که بازگردند و حتّی برای اینکه بازگشت آنها را موجّه کنند، توصیه فرمودند: هر یک از شما دست یکی از اعضای خانواده‌‌ی مرا بگیرید و برگردید تا توجیهی برای بازگشت از کربلا داشته باشید؛ چرا که دشمن فقط با من کار دارد؛  اصحاب پاسخهایی به امام علیه‌السّلام دادند که حاکی از اوج عشق و فداکاری آنهاست.
عبّاس بن علی و برادرانش علیهم‌السّلام برخاستند و عرضه داشتند: لِمَ نَفعَلُ ذلِکَ لِنَبقیَ بَعدَکَ، لا اَرانَا اللهُ ذلِکَ اَبداً: چرا بازگردیم؟ برای اینکه بعد از تو زنده بمانیم؟ خدا زنده بودن پس از تو را به ما ننمایاند.
زمانی که امام حسین علیه‌السّلام به فرزندان مسلم بن عقیل توصیه‌ی بازگشت فرمودند؛ آنها عرضه داشتند: سبحان الله! مردم چه خواهند گفت؟ ما به مردم بگوییم آقا و سرور و بهترین پیشوای خود را رها کردیم و یک تیر به سود او پرتاب نکردیم و نیزه‌ای به سود او به کار نینداختیم و شمشیری در راه او نزدیم و خبر نداریم چه بر سر او آمد. به خدا سوگند چنین نخواهیم کرد. جان و اموال و خاندان خود را در راه تو فدا خواهیم کرد و آن‌قدر در راه تو مبارزه خواهیم کرد تا شهید شویم. خداوند زنده بودن پس از تو را به هیچ‌وجه به ما ننمایاند.