تسلیم و تفویض

یکی دیگر از درس‌هایی که در عرصه‌ی اخلاق و عرفان در مکتب عاشورا می‌توان آموخت، درس تسلیم و تفویض است.
یکی از آثار مهم عبودیّت و بندگی و یکی از پیامدهای عمده‌ی عشق و دلدادگی، تسلیم بودن در برابر معبود و معشوق، با همه‌ی وجود خویشتن و از خود رأی و خواسته‌ای نداشتن در پیشگاه اوست. عبد از یک سو، خود را در برابر مولای خویش، صاحب تشخیص و فهم نمی‌داند؛ چرا که مولای او بِکُلِّ شَیءٍ عَلیمٌ: به همه چیز دانا  است و او به عنوان عبد و مخلوق، مصداق وَ ما اوتیتُم مِنَ العِلمِ اِلاّ قَلیلاً: از دانایی جز اندکی به شما داده نشده   است. و چگونه این جاهل مطلق در برابر عالِم مطلق، خود را صاحب نظر بشمارد و اظهار رأی و نظر کند؟
بزرگترین فیزیکدان، جامعه‌شناس و یا حقوقدان، هنگامی که بیمار می‌شود، خود را به پزشک تسلیم می‌کند و در مقابل تشخیص کارشناسانه‌ی او، از خودش رأی و نظری ندارد و در برابر اقدامات درمانی او از خود مقاومت و مخالفتی نشان نمی‌دهد و حتّی خود را به تیغ جراحی او می‌سپارد؛ چرا که او را در آن رشته متخصّص و دانا و خود را ناآگاه می‌داند.
عبد در برابر پروردگار، خود را جهل مطلق و او را علم بی‌نهایت می‌داند و لذا در برابر ربّ خویش تسلیم مطلق است. در کلام عارفان آمده است: اَلعَبدُ کَالمَیِّتِ بَینَ یَدَیِ الغَسّالِ (بَینَ یَدَیِ الغاسِل) یُقَلِّبُهُ کَیفَ یَشاءُ: عبد حقیقی بین دو دست جمال و جلال الهی، مثل جنازه‌ای است بین دو دست مرده‌شوی، که او به هر سو می‌خواهد، جنازه را می‌چرخاند و جنازه از خود مقاومتی نشان نمی‌دهد.  عبد حقیقی خدا هم در دست پروردگار  اینگونه تسلیم است و نظری از خود ابراز نمی‌کند و پذیرای چیزی است که خدای متعال برای او رقم می‌زند.