خطرناکترین روحیّه‌ای که مدیر در اثر میدان دادن به افراد متملّق و چاپلوس و میل به مدّاحی و ستایشهای بی‌پایه و ابتلاء به خودپسندی و تکبّر پیدا می‌کند روحیّة دیکتاتوری است. در چنین حالتی مدیر همة معیارهای حقّ و منطق و ملاکهای عدل و اخلاق را زیر پا گذارده و برای کسب قدرت بیشتر و اِعمال آن، به هر عمل نادرست و غیر منطقی و هر کار ناشایست و ظالمانه دست می‌زند. در چنین شرایطی مدیر خود را معیار همه چیز قرار می‌دهد. در قاموس او خوب چیزی است که او بپسندد و بد چیزی است که او بدان تمایل نداشته باشد. فرد صالح و شایسته کسی است که به نفع او کار کند و از او تمجید و تحسین نماید و فرد ناصالح کسی است که خطاهای او را بر زبان آورد و در برابر او کرنش و تعظیم ننماید. چنین مدیری همه چیز و همه کس را برای خود می‌داند و لذا همة مقدّسات و ارزشها را در پای منافع خود قربانی می‌کند و برای از میدان به‌در کردن رقبایش هر


عمل زشت و ظالمانه‌ای را برای خود مجاز می‌داند. اسلام با توجّه به امکان بروز چنین روحیّه‌ای در مدیران، شخص مدیر را به توجّه دائم به اینکه او خود زیردست رده‌های بالاتر است و مدیران بالاتر از او نیز در قلمرو فرمانروایی و حاکمیّت الهی قرار دارند و او در برابر عظمت الهی ذرّه‌ای ناچیز و حقیر است، وا می‌دارد. تا مدیر با عنایت به اینکه اگر او در منصبی که بر عهده دارد بالاتر از گروهی از افراد قرار داده شده است، بالاتر از او نیز بسیارند و او در برابر آنها کوچک و ضعیف است، باد نخوت را از بینی بیرون کند و از دیکتاتوری و خودمحوری نجات یابد.

حضرت امیر علیه السّلام در این زمینه در فرمان خود به مالک اشتر می‌فرمایند:

وَ إذٰا أحْدَثَ لَکَ ما أنْتَ فیهِ مِنْ سُلْطانِکَ أُبَّهَةً أوْ مَخیلَةً فَانْظُرْ إلیٰ عِظَمِ مُلْکِ ﭐللهِ فَوْقَکَ وَ قُدْرَتِهِ مِنْکَ عَلیٰ ما لاٰ تَقْدِرُ عَلَیْهِ مِنْ نَفْسِکَ فَإنَّ ذٰلِکَ یُطامِنُ إلَیْکَ مِنْ طِماحِکَ وَ یَکُفُّ عَنْکَ مِنْ غَرْبِکَ وَ یَفییءُ إلَیْکَ بِما عَزَبَ عَنْکَ مِنْ عَقْلِکَ. إیّاکَ وَ مُساماةَ ٱللهِ فی عَظَمَتِهِ وَ ٱلتَّشَبُّهَ بِهِ فی جَبَرُوتِهِ فَإنَّ ٱللهَ یُذِلُّ کُلَّ جَبّارٍ وَ یُهینُ کُلَّ مُخْتالٍ.

آنگاه که منزلت و جاه مقام در دلت سرکشی و خودبینی پدید آورد، به عظمت خدا بنگر که برتر از توست و در قدرت او در آنچه به آن توانا نیستی نظاره کن؛ که این کار سرکشی تو بشکند و از تندی تو بکاهد و از خودپسندیت باز دارد و خِرَد را که از تو گریزان گشته به تو بازگرداند. بر حذر باش از برتری‌جویی با خدا در عظمتش و همانند دانستن خود با او در جبروت و کبریائیش که خدای گردنکشان را خوار می‌گرداند و متکبّران را خاکسار می‌سازد.^[۱]

همچنین در این زمینه خطاب به وی می‌نویسند:

فَإنَّکَ فَوْقَهُمْ وَ والِی ٱلأمْرِ عَلَیْکَ فَوْقَکَ وَ ٱللهُ فَوْقَ مَنْ وَلاّٰکَ.

پس هرآینه تو بالاتر از آنهایی و ولیّ امر تو بالاتر از توست و خدا بالاتر از کسی است که تو را به مدیریّت و فرماندهی و فرمانروایی گمارده است.^۲