پس از پذیرش مسؤولیّت، شخص مدیر می‌بایست تمامی حسابگریهای نفسانی را به کناری نهاده و با تمام وجود، خود را وقف انجام وظیفه نماید و برخلاف کسانی که تصوّر می‌کنند نیل به مدیریّت به معنی دست از کار کشیدن و تنها نظاره‌گر بودن و دستور دادن است و لذا آن را مقدّمة تن‌پروری و راحت‌طلبی می‌پندارند، در راه انجام مسؤولیّت خطیری که بر عهده گرفته است همة هستیش را در طبق اخلاص نهاده و مطمئن باشد که اگر او بخاطر خدا تلاش کند و در جریان کار، خود را فراموش نماید، بی‌شک خدا به یاد او خواهد بود و او را یاری نموده و عزّت خواهد بخشید.

علی علیه السّلام در نامه‌ای خطاب به فرماندة لشگر حلوان در این زمینه
می‌فرمایند:

وَ ٱبْتَذِلْ نَفْسَکَ فی ما ٱفْتَرَضَ ٱللهُ عَلَیْکَ.

جان خویش را در راه این مسؤولیّتی که خدا بر عهدة تو نهاده است نثار کن.[۱]

و نیز آن حضرت علیه السّلام خطاب به مالک اشتر فرماندار سرزمین مصر
می‌نگارند:

أمَرَهُ ... أنْ یَنْصُرَ ٱللهَ سُبْحانَهُ بِقَلْبِهِ وَ یَدِهِ وَ لِسانِهِ فَإِنَّهُ جَلَّ ٱسْمُهُ قَدْ تَکَفَّلَ بِنَصْرِ مَنْ نَصَرَهُ وَ إعْزازِ مَنْ أعَزَّهُ.

به او دستور می‌دهد ... که با دل و دست و زبان به یاری خدای سبحان بپردازد که خدایی که نامش با جلالت است یاری دادن به کسی را که به یاری خدا برخیزد و عزّت بخشیدن به کسی را که در راه اعزاز خدا قیام کند، خود بر عهده گرفته است.^۲

با چنین برداشتی از مدیریّت است که شخص مدیر خود را امانتدار
مردم و پاسدار حوزه‌ای از جامعه از جانب زمامداران دانسته و همّ خود را در راه بهره‌گیری از مزایای مادّی سِمَتی که بدست آورده و حدّاکثر استفادة شخصی از موقعیّتی که کسب نموده است مصروف نمی‌نماید و برخلاف کسانی که در پذیرش مسؤولیّتها میزان حقوق و مزایای آن را سبک و سنگین می‌کنند و به اینکه از راه آن سِمَت چه امکانات مادّی و اجتماعی جدیدی را می‌توانند برای خود فراهم آورند می‌اندیشند، تنها به ضرورت کار و توانایی و صلاحیّت خود در انجام آن می‌اندیشد.

علی علیه السّلام در نامه‌ای خطاب به اشعث بن قیس، یکی از مسؤولین ایالت آذربایجان در حکومت خود، می‌نگارند:

وَ إنَّ عَمَلَکَ لَیْسَ لَکَ بِطُعْمَةٍ وَ لٰکِنَّهُ فی عُنُقِکَ أمانَةٌ وَ أنْتَ مُسْتَرْعًی لِمَنْ فَوْقَکَ.

سِمَتی که بر عهده داری طعمه‌ای نیست که به چنگ آورده باشی، بلکه امانتی است بر گردن تو و تو از جانب مافوقت پاسدار این امانت هستی.[۲]

چنین مدیری، برخلاف آنان که سعی می‌کنند پول و سرمایه‌ای یا اتومبیل و خانه‌ای از رهگذر سِمَتی که دارند برای خود تهیّه نمایند و در دوران مدیریّت اندوخته‌ای برای خویش فراهم سازند، بهترین ذخیرة دوران مدیریّتش را کارهای شایسته و خدمات ارزنده‌ای می‌داند که توفیق انجام آن را یافته است. زیرا تلاش صادقانه در جهت حسن انجام وظیفه، تجربه‌های ارزنده‌ای را در اختیار مدیر قرار می‌دهد که در آینده می‌تواند بهترین بهره‌ها را از آن بگیرد. مضافاً اینکه اندوختة جاودانی، حسناتی است که در نامة اعمالش در پیشگاه الهی بخاطر خدمات صادقانه و سختکوشیهایش ثبت می‌شود؛ زیرا اندوخته‌های دنیوی یا دستخوش تباهی و نابودی قرار می‌گیرند و یا بر جای می‌مانند و صاحبشان تهی‌دست راهی جهان دگر می‌شود. امّا عمل صالح علاوه بر اینکه معرّف شایستگی فرد در نزد جامعه و مسؤولان و نیز وسیله کسب تجربه‌های پربهاست، اندوختة زوال‌ناپذیری است که در حیات پس از مرگ، بهشت برین و رضایت جهان‌آفرین را نصیب مدیر خواهد کرد.

امیرالمؤمنین علیه السّلام در این زمینه خطاب به مالک اشتر فرمانروای مصر می‌نویسند:

فَلْیَکُنْ أحَبُّ ٱلذَّخائِرِ إلَیْکَ ذَخیرَةَ ٱلْعَمَلِ ٱلصّالِحِ.

پس کردار شایسته و عمل نیکو باید محبوبترین اندوخته‌ها در نزد

تو بشمار آید.[۳]

آنچه که مدیر را در چنین فضایی خشنود می‌سازد و در جریان کار به او نیرو می‌بخشد و تحقّق آن را هدف خود قرار می‌‌دهد، از یک سو برقراری عدالت در حوزة تحت مدیریّتش و از سوی دیگر جلب محبّت مردم است. در نتیجه مدیر نه خود در روابطش با دیگران مرتکب ظلم شده، حقوق آنها را پایمال می‌کند و نه اجازه می‌دهد در حوزة تحت مسؤولیّت او کسی به دیگری اجحاف نموده و ستم روا دارد. همچنین هنگامی که مردم خدمت صادقانه و بی‌ریای مدیر و اینکه او خود را وقف خدمت به آنها نموده و در پی مال و مکنت نیست را مشاهده کنند، قلوبشان متوجّه او می‌شود و محبّت وی را در دل جای می‌دهند و به او همچون پدر خویش علاقه‌مند می‌شوند. مشاهدة استقرار عدالت از یک جانب و ابراز محبّت مردم از جانب دیگر، بهترین پاداش معنوی است که مدیر در این جهان در کارش بدست می‌آورد.

حضرت امیر علیه السّلام در فرمان خود خطاب به مالک اشتر می‌فرمایند:

إنَّ أفْضَلَ قُرَّةِ عَیْنِ ٱلْوُلاٰةِ ٱسْتِقامَةُ ٱلْعَدْلِ فِی ٱلْبِلادِ وَ ظُهُورُ مَوَدَّةِ ٱلرَّعِیَّةِ.

همانا برپایی عدالت و آشکار شدن محبّت توده‌ها محبوب‌ترین چیز در نزد فرمانروایان است.^۲

با توجّه به نکتة فوق مدیر می‌تواند تا حدود زیادی شایستگی و موفّقیّت در کار خود را در نگاهها و سخنان مردم ببیند و ارزیابی کند؛ زیرا اگرچه ممکن است چند نفر مغرض نسبت به فرد خدمتگزاری به ناحقّ اظهار مخالفت کنند، امّا چنین سخنانی هیچ‌گاه در سطح جامعه مورد تأیید قرار نمی‌گیرد. ولی اگر اکثریّت قاطع مردم نسبت به نحوة عمل مدیری معترض بودند یا به‌عکس از نحوة عمل او ابراز رضایت و خشنودی نمودند، بخوبی می‌توان توفیق یا عدم توفیق آن مدیر را براساس مزبور مورد قضاوت قرار داد.

علی علیه السّلام خطاب به مالک اشتر می‌فرمایند:

وَ إنَّما یُسْتَدَلُّ عَلَی ٱلصّالِحینَ بِما یُجْرِی ٱللهُ لَهُمْ عَلیٰ ألْسُنِ عِبادِهِ.

همانا نیکوکاران و افراد شایسته را از سخنانی می‌توان شناخت که خدای دربارة آنان بر زبان بندگان خود جاری می‌سازد.[۴]