Get the Flash Player to see this player.

time2online Joomla Extensions: Simple Video Flash Player Module

  کانال تلگرام اهل ولاء کانال تلگرام اهل ولاء اینستاگرام اهل ولاء


شنبه ۳ آذر
۱۴۰۳

21. جمادي‌الاول 1446


23. نوامبر 2024






۲۰ـ با وجود محبّت معصیت زیانی نمی‏رساند.
تالیفات استاد - کتاب سر حق

با استناد به احادیثی همچون: حبّ علیّ بن ابی‌طالب حسنة لا تضرّ معها سیّئة:محبّت علی‎بن ابی‌طالب حسنه‎ایست که با وجود آن، هیچ سیئّه‎ای زیان نمی‏بخشد.[i]و حبّ علیّ‎بن ابی‌طالب یحرق الذّنوب کما تحرق النّار الحطب: محبّت علی‎ بن ابی‌طالب گناهان را می‌سوزاند همان گونه که آتش هیزم را می‌سوزاند،[ii] برخی دل دادگان به طریقت‌های عرفانی، گناه را برای دوستداران امیرالمؤمنین علیه السّلام بی‌ضرر دانسته و ارتکاب آن را برای ایشان بی‌ایراد تلقّی می‌کنند.

در این مورد نیز باید توجّه کرد که اوّلاّ همان طور که قبلاً ذکر شد، اگر محبّت، راستین و تمام عیار باشد، محال است چنین محبّی، مرتکب معصیت، یعنی عملی که مورد نفرت و انزجار و موجب ناراحتی و آزار محبوب خود، یعنی امیرالمؤمنین علیه السّلام است، بشود.

قلب سلطان و فرمانروای وجود انسان است و تمامی وجود انسان تابع و فرمانبر قلب اوست. هر کس به موضوعی می‎اندیشد که مورد علاقة اوست و کاری انجام می‎دهد که دلخواه اوست. بنابراین کسی که امیرالمؤمنین علیه السّلام قلبش را تصرّف کرده باشد، همة وجودش در تصرّف آن حضرت قرار می‎گیرد و جز به آنچه مطلوب و مورد پسند آن حضرت است نمی‎پردازد.[iii]

ثانیاً همان گونه که قبلاً نیز اشاره شد کثرت معاصی، سنخیّت وجود شخص را با گوهر پاک و مطهّر محبّت و ایمان به خدا و اولیای الهی از بین می‎برد و سبب می‎شود که محبّت و ایمان از وجود شخص رخت بربندد؛ زیرا به موجب قاعدة سنخیّت ظرف و مظروف، هر مظروفی تنها در ظرف همسنخ خودش جای می‎گیرد و استقرار می‎یابد و وجود آلودة به لوث گناهان و معاصی، سنخیّتی با محبّت و ایمان به خدا و اولیای خدا ندارد. قرآن کریم در بیان همین حقیقت می‎فرماید: ثمّ کان عاقبة الّذین اسآءوا السُّوای اَن کذّبوا بایات الله و کانوا بها یستهزءون: سرانجام کسانی که کارهای بد را پی ‎در پی انجام دادند این بود که آیات خداوند را تکذیب کردند و به مسخره گرفتند.[iv]

ثالثاً محبّان ناقص نیز بهتر است به جای بسنده کردن به زیان ندیدن، به سودی که از راه اجتناب از معاصی عاید می‏شود همّت گمارند، و چه سودی بالاتر از این که از حدّ یک محبّ خطاکار به مرتبة یک شیعة‌ تمام عیار نایل شوند. همان طور که در احادیث بسیاری که از پیامبر و ائمّه علیهم السّلام آمده، شیعه کسی است که در زندگی پشت سر آن بزرگواران راه سپرده و گام جای گام آنان می‌گذارد و از اعمال ایشان پیروی می‌کند.[v] همچون سلمان فارسی که از رهگذر چنین عملکردی به مقام سلمان منّا اهل البیت: سلمان از ما اهل بیت است،[vi] راه یافت.

امیرالمؤمنین علیه السّلام همان طور که به شیعیان خویش دستور می‌دهند که: احبب الاخوان علی قدر التّقوی: برادرانت را به میزانی که از پرهیزگاری و تقوی برخوردارند دوست بدار،[vii] خود نیز از بین ارادتمندانشان، آن کس را بیشتر دوست می‌دارند که پرهیزگاری و تقوای بیشتری داشته باشد.

رابعاً مؤمنی که به موجب کلام خداوند که می‌فرماید: قل اعملوا فسیری الله عملکم و رسوله و المؤمنون: بگو بهعمل بپردازید که خدا و پیامبرش و مؤمنان (ائمّه علیهم السّلام ) شما را می‌بینند،[viii] در تمامی لحظات، در خلوت و جلوت، خود را در محضر و منظر پروردگار و پیامبر و امامان علیهم السّلام می‌داند؛ چطور ممکن است از آن بزرگواران حیا نکند و در حضور و در برابر آنان دست به سوی اعمال زشت و معصیت آمیز دراز کند؟



  1. [i]. مجلسی، بحارالانوار، ج ۳۹، ص ۲۶۶/
  2. [ii]. همان.
  3. [iii]. در مواردی که محبّت به حدّ کمال خود نرسیده باشد، تحت تأثیر فشار خواهش‌های نفسانی و وساوس شیطانی و ناتوانی در ایستادگی در مقابل آن، ممکن است محبّ از نفس و شیطان شکست خورده و به معصیت مبتلا شود؛ امّا باید توجّه داشت میل نفسانی که از جنبة طبیعی و حیوانی بشر ناشی می‎شود، امری جدا و متفاوت از رغبت و اشتیاق قلبی است. محبّ ناقص گرچه ممکن است از جنبة طبیعی و حیوانی، به عمل معصیت‎آمیزی میل کند، امّا محال است آن عمل را به این اعتبار که مورد نفرت و انزجار محبوب اوست قلباً دوست بدارد و از ارتکاب آن خشنود باشد. شاهد بارز این حقیقت آن است که چنین فردی پس از ارتکاب، دچار نکوهش‎های درونی می‎شود و خویش را مذمّت می‎کند که چرا خود را به آن معصیت آلوده کرده و آرزو می‎کند که کاش توانسته بود در برابر خواهش نفس خویش ایستادگی نماید. شرمندگی و ندامت محبّی که مرتکب معصیت شده است، گویای این حقیقت است که به اکراه به معصیت آلوده شده است و میل و رغبت قلبیبه آن نداشته است. همین اکراه و ناخرسندی و ندامت و نکوهش درونی سبب می‎شود که تدریجاً توان ایستادگی شخص در برابر خواهش‌های نفسانی و وساوس شیطانی فزونی یافته و از ارتکاب معاصی مصون گردد.
  4. ازآنجاکهحقیقتتوبه،ندامتوپشیمانیاست،چنانکهدرحدیثآمدهاست:النّدم توبة:ندامت توبه است. (مجلسی، بحارالانوار، ج ۷۷، ص ۱۶۱) دوست امیرالمؤمنین علیه السّلام به خاطر ندامت و پشیمانی که از ارتکاب عمل مورد انزجار محبوب خود دارد، تائب است و به فرمودة پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم : التّائب من الذّنب کمن لا ذنب له: کسی که از گناه تائب باشد همچون شخصی است که گناه ندارد و مرتکب گناه نشده است (مجلسی، بحارالانوار، ج ۹۰، ص ۲۸۱). روشن است که ندامت و پشیمانی واقعی، موجب نفرت و فرار شخص از ارتکاب مجدّد معصیت می‎شود و با میل و رغبت به آن سازگار نیست. پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم ناظر بر همین حقیقت فرمودند:یااباذرانّالعبدلیذنبالذنبفیدخلبهالجنّة.فقلتوکیفذلکبابی انت و امّی یا رسول الله؟ قال: یکون ذلک الذّنب نصب عینیه تائبا منه فارّا الی الله عزّ و جلّ حتّی یدخل الجنّة:ای اباذر، شخص مرتکب گناه می‎شود و به سبب همان گناه به بهشت وارد می‎شود. گفتم پدر و مادرم به فدایت باد ای رسول خدا، آن چگونه است؟ فرمود: همواره آن گناه در برابر چشمانش قرار داشته و در نتیجه پیوسته تائب و فراری از گناه به سوی خدای عزّ و جلّ می‎باشد تا این که به بهشت وارد می‎شود(مجلسی، بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۸۱). منظور این است که در اثر تائب بودن، گناهی که مرتکب شده بود بخشیده می‎شود و در اثر فراری بودن از گناه، از ارتکاب گناهان بعدی محفوظ می‎ماند و لذا برای ورود به بهشت شایستگی می‎یابد.
  5. [iv]. سورة روم، آیة ۱۰/
  6.  [v]. مجلسی، بحارالانوار، ج ۶۸، ص ۱۴۹- ۱۹۹/
  7.  [vi]. مجلسی، بحارالانوار، ج ۲۲،ص ۳۲۶/
  8.  [vii]. مجلسی، بحارالانوار، ج ۷۴،ص ۱۸۷/
  9.  [viii]. سورة توبه، آیة ۱۰۵/