Get the Flash Player to see this player.

time2online Joomla Extensions: Simple Video Flash Player Module

  کانال تلگرام اهل ولاء کانال تلگرام اهل ولاء اینستاگرام اهل ولاء


يكشنبه ۱۶ ارديبهشت
۱۴۰۳

26. شوال 1445


5. می 2024






۲۰ـ با وجود محبّت معصیت زیانی نمی‏رساند.
تالیفات استاد - کتاب سر حق

با استناد به احادیثی همچون: حبّ علیّ بن ابی‌طالب حسنة لا تضرّ معها سیّئة:محبّت علی‎بن ابی‌طالب حسنه‎ایست که با وجود آن، هیچ سیئّه‎ای زیان نمی‏بخشد.[i]و حبّ علیّ‎بن ابی‌طالب یحرق الذّنوب کما تحرق النّار الحطب: محبّت علی‎ بن ابی‌طالب گناهان را می‌سوزاند همان گونه که آتش هیزم را می‌سوزاند،[ii] برخی دل دادگان به طریقت‌های عرفانی، گناه را برای دوستداران امیرالمؤمنین علیه السّلام بی‌ضرر دانسته و ارتکاب آن را برای ایشان بی‌ایراد تلقّی می‌کنند.

در این مورد نیز باید توجّه کرد که اوّلاّ همان طور که قبلاً ذکر شد، اگر محبّت، راستین و تمام عیار باشد، محال است چنین محبّی، مرتکب معصیت، یعنی عملی که مورد نفرت و انزجار و موجب ناراحتی و آزار محبوب خود، یعنی امیرالمؤمنین علیه السّلام است، بشود.

قلب سلطان و فرمانروای وجود انسان است و تمامی وجود انسان تابع و فرمانبر قلب اوست. هر کس به موضوعی می‎اندیشد که مورد علاقة اوست و کاری انجام می‎دهد که دلخواه اوست. بنابراین کسی که امیرالمؤمنین علیه السّلام قلبش را تصرّف کرده باشد، همة وجودش در تصرّف آن حضرت قرار می‎گیرد و جز به آنچه مطلوب و مورد پسند آن حضرت است نمی‎پردازد.[iii]

ثانیاً همان گونه که قبلاً نیز اشاره شد کثرت معاصی، سنخیّت وجود شخص را با گوهر پاک و مطهّر محبّت و ایمان به خدا و اولیای الهی از بین می‎برد و سبب می‎شود که محبّت و ایمان از وجود شخص رخت بربندد؛ زیرا به موجب قاعدة سنخیّت ظرف و مظروف، هر مظروفی تنها در ظرف همسنخ خودش جای می‎گیرد و استقرار می‎یابد و وجود آلودة به لوث گناهان و معاصی، سنخیّتی با محبّت و ایمان به خدا و اولیای خدا ندارد. قرآن کریم در بیان همین حقیقت می‎فرماید: ثمّ کان عاقبة الّذین اسآءوا السُّوای اَن کذّبوا بایات الله و کانوا بها یستهزءون: سرانجام کسانی که کارهای بد را پی ‎در پی انجام دادند این بود که آیات خداوند را تکذیب کردند و به مسخره گرفتند.[iv]

ثالثاً محبّان ناقص نیز بهتر است به جای بسنده کردن به زیان ندیدن، به سودی که از راه اجتناب از معاصی عاید می‏شود همّت گمارند، و چه سودی بالاتر از این که از حدّ یک محبّ خطاکار به مرتبة یک شیعة‌ تمام عیار نایل شوند. همان طور که در احادیث بسیاری که از پیامبر و ائمّه علیهم السّلام آمده، شیعه کسی است که در زندگی پشت سر آن بزرگواران راه سپرده و گام جای گام آنان می‌گذارد و از اعمال ایشان پیروی می‌کند.[v] همچون سلمان فارسی که از رهگذر چنین عملکردی به مقام سلمان منّا اهل البیت: سلمان از ما اهل بیت است،[vi] راه یافت.

امیرالمؤمنین علیه السّلام همان طور که به شیعیان خویش دستور می‌دهند که: احبب الاخوان علی قدر التّقوی: برادرانت را به میزانی که از پرهیزگاری و تقوی برخوردارند دوست بدار،[vii] خود نیز از بین ارادتمندانشان، آن کس را بیشتر دوست می‌دارند که پرهیزگاری و تقوای بیشتری داشته باشد.

رابعاً مؤمنی که به موجب کلام خداوند که می‌فرماید: قل اعملوا فسیری الله عملکم و رسوله و المؤمنون: بگو بهعمل بپردازید که خدا و پیامبرش و مؤمنان (ائمّه علیهم السّلام ) شما را می‌بینند،[viii] در تمامی لحظات، در خلوت و جلوت، خود را در محضر و منظر پروردگار و پیامبر و امامان علیهم السّلام می‌داند؛ چطور ممکن است از آن بزرگواران حیا نکند و در حضور و در برابر آنان دست به سوی اعمال زشت و معصیت آمیز دراز کند؟



  1. [i]. مجلسی، بحارالانوار، ج ۳۹، ص ۲۶۶/
  2. [ii]. همان.
  3. [iii]. در مواردی که محبّت به حدّ کمال خود نرسیده باشد، تحت تأثیر فشار خواهش‌های نفسانی و وساوس شیطانی و ناتوانی در ایستادگی در مقابل آن، ممکن است محبّ از نفس و شیطان شکست خورده و به معصیت مبتلا شود؛ امّا باید توجّه داشت میل نفسانی که از جنبة طبیعی و حیوانی بشر ناشی می‎شود، امری جدا و متفاوت از رغبت و اشتیاق قلبی است. محبّ ناقص گرچه ممکن است از جنبة طبیعی و حیوانی، به عمل معصیت‎آمیزی میل کند، امّا محال است آن عمل را به این اعتبار که مورد نفرت و انزجار محبوب اوست قلباً دوست بدارد و از ارتکاب آن خشنود باشد. شاهد بارز این حقیقت آن است که چنین فردی پس از ارتکاب، دچار نکوهش‎های درونی می‎شود و خویش را مذمّت می‎کند که چرا خود را به آن معصیت آلوده کرده و آرزو می‎کند که کاش توانسته بود در برابر خواهش نفس خویش ایستادگی نماید. شرمندگی و ندامت محبّی که مرتکب معصیت شده است، گویای این حقیقت است که به اکراه به معصیت آلوده شده است و میل و رغبت قلبیبه آن نداشته است. همین اکراه و ناخرسندی و ندامت و نکوهش درونی سبب می‎شود که تدریجاً توان ایستادگی شخص در برابر خواهش‌های نفسانی و وساوس شیطانی فزونی یافته و از ارتکاب معاصی مصون گردد.
  4. ازآنجاکهحقیقتتوبه،ندامتوپشیمانیاست،چنانکهدرحدیثآمدهاست:النّدم توبة:ندامت توبه است. (مجلسی، بحارالانوار، ج ۷۷، ص ۱۶۱) دوست امیرالمؤمنین علیه السّلام به خاطر ندامت و پشیمانی که از ارتکاب عمل مورد انزجار محبوب خود دارد، تائب است و به فرمودة پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم : التّائب من الذّنب کمن لا ذنب له: کسی که از گناه تائب باشد همچون شخصی است که گناه ندارد و مرتکب گناه نشده است (مجلسی، بحارالانوار، ج ۹۰، ص ۲۸۱). روشن است که ندامت و پشیمانی واقعی، موجب نفرت و فرار شخص از ارتکاب مجدّد معصیت می‎شود و با میل و رغبت به آن سازگار نیست. پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم ناظر بر همین حقیقت فرمودند:یااباذرانّالعبدلیذنبالذنبفیدخلبهالجنّة.فقلتوکیفذلکبابی انت و امّی یا رسول الله؟ قال: یکون ذلک الذّنب نصب عینیه تائبا منه فارّا الی الله عزّ و جلّ حتّی یدخل الجنّة:ای اباذر، شخص مرتکب گناه می‎شود و به سبب همان گناه به بهشت وارد می‎شود. گفتم پدر و مادرم به فدایت باد ای رسول خدا، آن چگونه است؟ فرمود: همواره آن گناه در برابر چشمانش قرار داشته و در نتیجه پیوسته تائب و فراری از گناه به سوی خدای عزّ و جلّ می‎باشد تا این که به بهشت وارد می‎شود(مجلسی، بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۸۱). منظور این است که در اثر تائب بودن، گناهی که مرتکب شده بود بخشیده می‎شود و در اثر فراری بودن از گناه، از ارتکاب گناهان بعدی محفوظ می‎ماند و لذا برای ورود به بهشت شایستگی می‎یابد.
  5. [iv]. سورة روم، آیة ۱۰/
  6.  [v]. مجلسی، بحارالانوار، ج ۶۸، ص ۱۴۹- ۱۹۹/
  7.  [vi]. مجلسی، بحارالانوار، ج ۲۲،ص ۳۲۶/
  8.  [vii]. مجلسی، بحارالانوار، ج ۷۴،ص ۱۸۷/
  9.  [viii]. سورة توبه، آیة ۱۰۵/