بعضی شیفتگان راه عرفان و تصوّف، با مطرح ساختن این که به حکم شرع، تکالیف متوجّه عبدی است که عاقل و هشیار باشد و به مجنون و مدهوش تکلیفی متوجّه نیست؛ خود را مجنون و مدهوش خدا و اولیای الهی دانسته و امر و نهی تکلیفی شرع را شامل حال خود نمی‌دانند. لذا می‌گویند مراعات ورع و تقوی و تقیّد به طاعات و عبادات از ما انتظار نمی‌رود و نیازی نیست خود را به آن مقیّد سازیم. و اگر ترک طاعت و عبادتی یا عمل مغایر ورع و تقوی و یا سخن مغایر دیانت و شریعتی، از ما سرزد، جا ندارد کسی به نکوهش ما بپردازد.

اوّلاً از اینان باید پرسید چه کسی واله و شیداتر از انبیاء و اولیای الهی، به ویژه پیامبر اکرم و ائمّة معصومین علیهم السّلام ؟ و چه کسی مقیّدتر از آن بزرگواران به مراعات ورع و تقوی و طاعت و عبادت؟ مستان بادة توحید، هشیاران عالمند و دیوانگان عشق الهی، عاقلان جهانند و مدهوشان جمال محبوب، بیداران دورانند. آنچه سبب می‌شود عارفان راستین را مجنون بنامند، نه از دست دادن عقل و اندیشه، که رها شدنشان از دنیاطلبی‌ها و حسابگری‌های دنیا‎طلبانه و بی‎اعتناییشان به مطامع دنیوی و تأثیر ناپذیریشان از تهدید و تطمیع‌های دنیا‌داران و دنیا‌طلبان است. آنچه موجب می‌شود آنان را مدهوش بنامند، نه از دست دادن هشیاری و آگاهی، که بی‌اعتنایی آنان به متاع‌ها و مطامع دنیوی است که از عاشقان دنیا دل ربوده، و این عارفان به آن توجّهی نداشته و بود و نبود آن برای ایشان یکسان است.

ثانیاً چگونه است که بسیاری از این مدّعیان جنون و مدهوشی، در شئون دنیوی و امور مادّی، چنان عاقل و هشیارند که زیرک‌ترین طرّاران قادر نیستند آنان را غافل ساخته و دیناری از آنان بربایند؟ این چه جنون و مدهوشی است که تنها در عرصة فرار از تکلیف و بی‌قیدی نسبت به احکام و بی‎پروایی در غوطه‌وری در محرّمات ظهور دارد و در امور مادّی و دنیوی خبر و اثری از آن نیست؟

ثالثاً اگر هم براستی عارفی در لحظاتی به محو و ناهشیاری دچار می‏شود، پس از بازگشت به صحو و هشیاری می‌بایست آنچه از طاعات از او ترک شده را به جا آورد و آنچه از خطاها بر زبان یا دست او جاری شده را جبران کند. چونان خفته‌ای که بعد از گذشتن وقت نماز از خواب بیدار شده یا کسی که در حال خواب دستش به ظرف کسی خورده و‌ آن ظرف بر زمین افتاده و شکسته است.