آن گونه که آیات و احادیثبیان می‌دارند و واقعیّت خارجی نیز نشان می‌دهد، انسان‌‌هایی که به دینروی می‎آورند، وجهة همّت و مطلوبشان یکی از موارد زیر است.

الف- روی‌کرد دنیاگرا:برخی از اشخاص، صرفاً با انگیزة دنیاطلبی به سمت دین می‌روند. اینان یا اساساً به دین باور ندارند و با تظاهر دروغین به دیانت، ‌راهی به سوی دستیابی به اغراض و امیال دنیوی خویش می‌گشایند و حتّی در لباس دین‌باوری، به ستیز با دین می‌پردازند (منافقان) یا به‌دین باور دارند، امّا انتظارشان از دین صرفاً گشودن گره از امور و برآوردن خواسته‌ها و حوائج دنیویشان است و با توسّل و دعا یا با سالوس و ریا، در پی دستیابی به این مطلوب خویش‌اند. (ضعیف الایمانانِ کوتاه‌اندیش) و یا فارغ از این که معتقدات دینی واقعیّتی بیرون از وجود انسان دارند یا نه، باور به آن‎ها را برای برخورداری از آرامش روانی و پایبندی به ارزش‌های اخلاقی در زندگی دنیوی مفید می‏دانند و به این منظور به دین روی می‏آورند.[i]

ب- روی‌کرد آخرت‎گرا:برخی دیگر از اشخاص، دین‌‌باوری و دین‌گرایی را مقدّمة رفع معضلات و مشکلات یا نیل به آرزوها و تمنیّات اخروی خود قرار داده‌اند. گروهی از اینان، نگران و هراسان ازکیفرهای سخت اخرویِ ناشی از سرکشی و عصیان در برابر فرامین الهی، در راه دیانت گام نهاده‌اند (خائفان و راهبان) و گروه دیگر، خواهان پاداش‌ها و نعمت‌های شیرین و جذّاب اخروی‌اند که به بندگان فرمانبر و مطیع خداوند تعلّق می‌گیرد و برای نیل به آن، گام در راه دین نهاده‌اند و به فرمان آن گردن سپرده‌اند (طامعان و راغبان).

ج_ روی‌کرد خداگرا:گروه اندکی از کسانی که سر به راه دین سپرده و گام در طریق آن گذارده‌اند، برجستگانی هستند که نیل به آرزوهای دنیوی و حتّی دستیابی به خواسته‌های اخروی، محرّک و انگیزانندة ایشان نبوده، بلکه با آزادگی از قید دنیاطلبی و آخرت‌جویی، صرفاً از آن رو که خدا را شایستة بندگی و فرمانبری یافته‌اند و بدان‌خاطر که خویشتن را مرهون لطف و فضل او، و او را شایستة شکر و سپاس خویش دیده‌اند،‌ راه طاعت و بندگی خدا را درپیش گرفته‌اند (احرار و آزادگان).

امیرمؤمنان علیه السّلام در بیان انگیزة بندگی خود، به خداوند عرضه می‌دارد:‌ الهی ماعبدتک خوفاً من نارک و لا طمعاً فی جنّتک، بل وجدتک اهلاً للعبادة فعبدتک:خدایا، نه از سرِ ترس از دوزخت و نه به طمع بهشتت، بندگی تو راپیشه نساختم، بلکه چون تو را شایستة عبادت یافتم سر به راه بندگیت نهادم.[ii] همچنین آن حضرت در توصیف اقسام عبادت‌کنندگان، می‌فرمایند: انّ قوماً عبدوا الله رغبةً فتلک عبادة التّجار، و ان قوماً عبدوا الله رهبةً فتلک عبادة العبید،و ان قوماً عبدوا الله شکراً فتلک عبادة الاحرار: گروهی خدا را به شوق عطایایش بندگی نمودند، که این پرستشبازرگانان است، و گروهی از ترس کیفرهای الهی به بندگی خدا پرداختند، که این پرستش بردگان است، و گروهی خدا را در مقام سپاسگزاری عبادت کردند، که این عبادت آزادگان است[iii] .

عرفان زاییدة چنین روی‌کرد خداگرایانه‌ای به دین است.