نخستین نکته لازم الرّعایه این است که زائر در زمان حضور در حرم می‌بایست توجّه خود را به اینکه در محضر چه عزیز عظیم القدری می‌باشد حفظ نموده و حتّی یک لحظه نیز از آن غافل نگردد. زیرا بسیار دور از ادب است که این دردانگان عالَم خلقت به شخصی اجازه حضور و دیدار دهند و شخص دیدار کننده به هنگام حضور، توجّهش به چیز دیگر و دلش در جای دیگری باشد. در شرایطی که اهل‌بیت علیهم السّلام بر مکنونات و خطورات قلبی زائر واقفند، چه جسارتی بالاتر از اینکه زائر در محضر ایشان توجّه به چیزهای دیگر را بر توجّه به آن محبوبان و نازنینان عالَم ترجیح دهد.

گرچه ممکن است بسیاری از زائران هنوز بدان مرتبت دست نیافته باشند که به هنگام تشرّف در حرم اهل‌بیت علیهم السّلام آن بزرگواران را ببینند، لکن لااقل باید در این مرتبه باشند که آن والامقامان را ناظر بر ظاهر و باطن خویش بدانند.

چه نکوهیده و نازیباست که هنگامی که نگاه و توجّه عنایت‌آمیز اهل‌بیت علیهم السّلام متوجّه زائر شده، نگاه و توجّه او به سوی چیز دیگری باشد و از این فیض عظیم که شامل حالش گشته، بی‌بهره و محروم ماند.

یک چشم زدن غافل از آن ماه نباشید                          شاید که نگاهی کند آگاه نباشید

***

اگر توصیه شده است که: زُر فَانصَرِف: زیارت کن و سپس بازگرد. رمزش در همین نکته است که غفلت از آن بزرگواران در محضر ایشان، جسارتی بزرگ و کاری بسیار زشت و نکوهیده است، و چون به طول انجامیدن مدّت حضور در حرم، ممکن است زمینه‌ساز چنین غفلتی در برخی از زائران شود، توصیه شده که زائر پس از انجام زیارت، حرم اهل‌بیت علیهم السّلام را ترک کند.

نکتة فوق رقیقة این حقیقت است که انسان مؤمن می‌بایست در همة لحظات عمر و همة عرصه‌های زندگی، خود را در محضر خدا و خوبان خدا بداند و اگر هنوز چشم دل او باز نشده که به هر سو رو کند،[۱۲۴] آن عزیزان را به دیدة دل ببیند،[۱۲۵] لااقل توجّه داشته باشد که همواره در منظر آن شاهدان همیشه حاضر قرار دارد و آنان او را می‌بینند. چنانکه قرآن کریم در بیان همین حقیقت می‌فرماید: قُلِ اعمَلوا فَسَیَرَی اللهُ عَمَلَکُم وَ رَسولُهُ وَالمُؤمِنونَ: بگو عمل کنید که خدا و رسول خدا و مؤمنان، آن را می‌بینند.[۱۲۶] بنا بر احادیث، مقصود از مؤمنان در این آیه ائمّه علیهم السّلام می‌باشند.[۱۲۷] و پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم می‌فرمایند: اُعبُدُ اللهَ کانَّکَ تَراهُ، فَاِن لَم تَکُن تَراهُ فَاِنَّهُ یَراکَ: چنان بندگی خدا کن که گویی خداوند را می‌بینی، پس اگر (هنوز بدان مرتبت نرسیده‌ای و) او را نمی‌بینی، (لااقل با این احساس به بندگی بپرداز که در منظر و مَرآی خداوند قرار داری و) او تو را می‌بیند.[۱۲۸] اگر شخص همین توجّه را حفظ کند که در همه حال خداوند ناظر بر درون و برون اوست، این احساس چنان ادب و حیایی بر او مستولی می‌سازد که شرم می‌کند در خلوت و جلوت، در فکر و دل، و در قول و فعل، مرتکب زشتیی شود که خلاف ادب حضور در محضر و منظر الهی باشد. در نتیجه، این شرم و حیا او را از تمام معاصی و آلودگی‌ها محفوظ می‌دارد.