در این رابطه به شش مورد اشاره می‌کنیم.

اوّل. اگر مردی توجّه کند که در منظر و محضر خداست و خدا و اولیاء خدا هر لحظه، در خلوت و جلوت، او را می‌بینند و او زیر نظارت الهی است، حیا می‌کند در محضر خدا و اولیای خدا نگاهش را به دیدن صحنه‌ی حرام آلوده کند. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: ألَم یَعلَم بِأنَّ اللهَ یَری[i]: شخصی که گناه می‌کند، آیا نمی‌داند که خدا او را می‌بیند؟ همین مردی که با نگاه هرزه‌ای به زن نامحرم می‌نگرد، اگر کسی که برایش احترام قائل است، عبور کند و او را ببیند، از آن شخص خجالت می‌کشد و سرش را پایین می‌اندازد. مرد باید احساس ‌کند که خدا و پیامبر خدا و ائمّه‌ی هدی دارند او را نگاه می‌کنند. قرآن کریم می‌فرماید: فَسَیَرَی اللهُ عَمَلَکُم وَ رَسولُهُ وَ المُؤمِنونَ[ii]؛ عمل شما را هم خدا می‌بیند، هم رسول خدا می‌بیند و هم مؤمنین می‌بینند، که در ذیل آیه، حدیثی داریم که می‌فرماید مقصود از مؤمنون، ائمّه‌ی هدی علیهم‌‌السّلام می‌باشند[iii]. قرآن کریم می‌فرماید: یَعلَمُ خائِنَةَ الأعیُنِ وَ ما تُخفِی الصُّدورُ[iv]: نگاه‌های خیانت‌‌بار زیر چشمی و آنچه را سینه‌ها پنهان می‌کنند، خدا می‌فهمد. مردی که دائم خود را در محضر و منظر الهی می‌بیند و می‌داند زیر چشمی نگاه کردنش را هم خدا زیر نظر دارد، حیا می‌کند به چشم‌چرانی بپردازد.

دوم. توجّه مرد به اینکه نیل به شهود ملکوت هستی و باز شدن دیده‌ی دل انسان به عالم غیب، در گرو چشم پوشیدن از جلوه‌های جذّاب و گناه‌آلود دنیوی است. اگر به این حقیقت توجّه کرد، به خاطر جذّابیّت آن جلوه‌های ملکوتی و عالم غیب، چشم خود را از خیره نگریستن به زن‌های خودآرا و جلوه‌فروش فرومی‌پوشاند. پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم فرمودند: غَضّوا اَبصارَکُم تَرَونَ العَجائِبَ[v]: نگاه‌هایتان را فروبپوشانید تا عجائب را ببینید. وقتی چشم به منظره‌های گناه‌آلود خیره شد، چشم دل کور و نابینا می‌شود. امّا چه مرد و چه زن، اگر چشم تن را فروبپوشانیم، آن‌وقت چشم باطن ما باز می‌شود و ملکوت هستی را، که خدا می‌داند چقدر زیباست، خواهیم دید.

امام صادق علیه‌السّلام فرمودند: مَا اعتَصَمَ اَحَدٌ بِمِثلَ مَا اعتَصَمَ بِغَضِّ البَصَرِ فَإنَّ البَصَرَ لا یُغَضُّ عَن مَحارِم اللهِ اِلاّ وَ قد سَبَقَ إلی قَلبِهِ مُشاهَدَةُ العَظَمَةِ وَ الجَلالِ[vi]؛ هیچ‌کس به چیزی چنگ نینداخت و اتّکا نکرد که مثل اتّکا کردن و چنگ انداختن به چشم فروبستن باشد. بعد فرمودند: فردی که نگاه از حرام فرومی‌پوشاند و چشمش را پایین می‌اندازد، تجلّی عظمت و جلال الهی به سوی قلب او سبقت می‌گیرد و مشاهده‌ی عظمت خدا برایش ممکن می‌شود. وقتی چشم ظاهر را از حرام بستیم، چشم باطن به سوی جلال و عظمت الهی باز می‌شود. باز امام صادق علیه‌السّلام فرمودند: مَن نَظَرَ إلی اِمرَأةٍ فَرَفَعَ بَصَرَهُ إلی السَّماءِ أو غَمَّضَ بَصَرَهُ لَم یَرتَدَّ إلَیهِ بَصَرُهُ حَتّی یُزَوِّجُهُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الحُورِ العینِ[vii]: کسی که نگاهش به زن نامحرم افتاد و بلافاصله چشمش را به سمت آسمان برد و یا چشمش را بست، چشمش را از زن نامحرم بر نمی‌گرداند، مگر اینکه خدای متعال یکی از حوریان بهشتی را در همان لحظه به عنوان همسر او مقدّر می‌کند و به زوجیّت او در می‌آورد و مسلّم می‌شود که در بهشت همسر اوست.

همچنین امام صادق علیه‌السّلام فرمودند: اَلنَّظَرُ سَهمٌ مِن سَهامِ إبلیسَ مَسموماً؛ مَن تَرَکَها ِللهِ عَزَّ وَ جَلَّ لا لِغَیرِهِ اَعقَبَهُ اللهُ اَمناً وَ ایماناً یَجِدُ طَعمَهُ[viii]: نگاه به نامحرم، تیری از تیرهای کشنده و سمّیِ ابلیس است. کسی که نگاه آلوده به نامحرم را برای خدا، نه برای اطرافیان که او را نگاه می‌کنند، ترک کرد، خدا در پی این ترک کردن نگاه، امن و امنیّت و ایمان حقیقی را که حلاوت و طعم آن را در جان خویش احساس کند، نصیبش می‌سازد.

آگاهی مرد به اینکه با فروپوشیدن نگاه، چه چیزهای بزرگی در اختیارش قرار می‌گیرد و شرط رسیدن به آن‌ها، نگاه ندوختن به نامحرم است، سبب می‌شود به نامحرم نگاه نکند.

سوم. توجّه مرد به تبعات خطرناک دنیوی و اخروی نگاه‌های آلوده و شهوانی است. مردی که نظرباز و چشم‌چران است، با این نگاه‌ها در همین دنیا خودش را نابود می‌کند و فشارها و لطمه‌های عجیبی به روح و جان و سیستم عصبی و روانی خویش وارد می‌کند. حتّی بدن خود را بیمار می‌کند. بیماری‌های مختلفی مثل ضعف اعصاب، بی‌خوابی و تشنّج، بعضاً معلول تحریک‌های جنسی در اثر نگاه است. بیماری‌های اخلاقی جنسی مثل خودارضایی‌، هم‌جنس‌گرایی‌ و امثال اینها، پیامد همین تحریک‌های بر اثر نگاه دوختن به نامحرم است. مرد باید بفهمد با چشم‌چرانی در دنیا چه بلایی بر سر خودش می‌آورد و همچنین مرد باید به تبعات دهشتناک اخروی که چشم‌چرانی به دنبال خواهد داشت، از محرومیّت از جایگاه‌های دوست‌داشتنی و بلند اخروی گرفته تا محکومیّت‌ به عذاب‌ها و کیفرهای سخت اخروی، توجّه کند. اگر مرد به این پیامدها توجّه کند، می‌فهمد که با نگاه حرام چه بلایی به سر خود می‌آورد و به این نتیجه می‌رسد که نگاهش را از نامحرم فروپوشاند.

حضرت عیسی بن مریم علیه‌السّلام فرمودند: إیّاکُم وَ النَّظرَةِ فَإنَّها تَزرَعُ فی قَلبِ صاحِبِهَا الشَّهوَةَ وَ کَفی بِها لِصاحِبِها فِتنَةً[ix]: بر حذر باشید از همان یک نگاه هوس‌آلودی که به یک زن نامحرم می‌اندازید، چون این نگاه در دل صاحب نگاه، شهوت را می‌رویاند و این برای صاحب نگاه کافی است که او را نابود سازد و به گمراهی و آلودگی بکشاند.

امام صادق علیه‌السّلام فرمودند: اَلنَّظَرُ سَهمٌ مِن سَهامِ إبلیسَ مَسمومٌ وَ کَم مِن نَظرَةٍ اَورَثَت حَسرَةً طَویلَةً[x]: نگاه تیری از تیرهای سم‌ّآلود و زهرآگین ابلیس است و چه بسیار نگاه کوتاهی که به دنبال خود برای شخص حسرت طولانی ‌آورد.

پیغمبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم فرمودند: مَن مَلاَ عَینَهُ مِن اِمرَأةٍ حَراماً حَشَرَهُ اللهُ یَومَ القِیامَةِ مُسَمَّراً بِمَسامیرَ مِن نارٍ حَتّی یَقضِی اللهُ تَعالی بَینَ النّاسِ ثُمَّ یُؤمَرُ بِهِ إلَی النّارِ[xi]: کسی که نگاه پُری به زن نامحرم کند، یعنی با یک نگاه خیره، به طور کامل او را برانداز کند، خدای متعال در روز قیامت او را به حالی محشور می‌کند که با میخ‌های آتشین او را به چهار میخ کشیده‌اند و او همین‌طور به چهار میخ است تا اینکه خدا حسابرسی اعمال تمام خلق را انجام دهد، بعد که این کار تمام شد، خدا امر می‌کند اکنون او را وسط آتش دوزخ بیندازید.

اگر مرد بداند در قیامت هم، این نگاه‌های شهوت‌آلود، او را رها نمی‌کند، به صورت ارادی نگاه خود را کنترل می‌کند.

چهارم. در جامعه‌ای که این آلودگی وجود دارد، مرد مؤمن باید نیروی اراده‌ی خود را با ریاضت‌های شرعی، مثل روزه گرفتن تقویت کند. روزه، مقاومت در برابر هوس خوردن است. این مقاومت نیروی تقوا را در انسان ایجاد می‌کند. لذا در آیه‌ی روزه هم می‌فرماید: کُتِبَ عَلَیکُمُ الصّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِن قَبلِکُم لَعلَّکُم تَتَّقونَ[xii]: روزه بر شما واجب شد، همان طور که بر کسانی که پیش از شما بودند واجب گردید؛ شاید پرهیزگار شوید. یعنی روزه چون نوعی مقاومت در برابر هوس‌های نفس است، نیروی تقوا و اراده را در انسان ایجاد می‌کند. در غیر روزه هم شخص می‌تواند با ترک مشتهیات مباح، اراده‌ی خود را تقویت کند. مثلاً خوردن چیزی حرام نیست و ایرادی ندارد؛ ولی خوردنش ضرورت حیاتی ندارد. شخصی که هوس خوردن آن را دارد؛ اگر جلوی خود را بگیرد و آن را نخورد، کم‌کم نیروی اراده در او قوی می‌شود. اشتغال به عبادات مستحب هم در این جهت مؤثّر است. عمل کردن به این نوع اعمال عبادی، داوطلبانه است و فرد اگر انجام ندهد، کسی او را مؤاخذه نمی‌کند. وادار کردن خود به مستحبّات و غلبه بر تنبلی و راحت طلبی، تمرینی است که اراده‌ی ایمانی و تقوای دینی را در انسان تقویت می‌کند. به نیروی اراده و تقوا، شخص زورش به خودش می‌رسد؛ یعنی در حالی که هوس و نفسانیّات مرد طالب نگاه دوختن به زن خودآرا و جلوه فروش و طنّازی است، با اراده‌ی قوی، نگاهش را فرومی‌پوشاند و نگاه نمی‌کند، هم دل و هم دیده‌ی خود را از دیدن منصرف می‌کند.

پنجم. نگاه ندوختن به زن نامحرم، یک واجب شرعی است. چشم پوشیدن واجب شرعی است. همان‌طور که مرد مسلمان نماز می‌خواند و روزه می‌گیرد و وظایف شرعی‌اش را انجام می‌دهد؛ باید خود را به این مسئله هم به عنوان یک واجب شرعی، مقیّد کند. خداوند متعال به پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم فرمود: قُل لِلمُؤمِنینَ یَغُضّوا مِن اَبصارِهِم[xiii]: به مردان مؤمن بگو نگاه‌های خود را از نگریستن به زنان نامحرم فروپوشانند. امیرالمؤمنین علیه‌السّلام در توصیف متّقین فرمودند: غَضّوا اَبصارَهُم عَمّا حَرَّمَ اللهُ عَلَیهِم[xiv]: انسان‌های اهل تقوا، نگاه‌های خود را از آنچه خدا بر آنها حرام کرده است، فرومی‌پوشانند. پس مرد باید همانند تکالیف شرعی دیگری که انجام می‌دهد، خود را به انجام این تکلیف شرعی مقیّد کند.

ششم. مرد باید بداند نگاه‌های هوس‌آلود و شهوانی او وقتی به یک زن باحیا می‌افتد، او را اذیّت می‌کند. مردی که به نگاه‌ هوس‌آلود انداختن به زن‌ها عادت کرده است، خانم‌های متدیّن، باتقوا و محجّبه هم از معرض نگاه‌های گزنده‌ی او مصون نیستند. مکرّر خواهران متدیّن از دست این خصوصیّت منفی برخی از مردها ‌نالیده‌اند که با این همه پوشش که من دارم؛ امّا نگاه او آن‌قدر گزنده است که آدم را کاملاً به هم می‌ریزد. این مرد ممکن است کارمند فلان قسمت یا استاد فلان درس یا مدیر فلان مجموعه باشد و زن هم مجبور است به علّت کاری که دارد، نزد او برود. نگاه او این زن متدیّن و باحیا و عفیف‌ را شکنجه می‌دهد. همه‌ی زن‌ها که از اینکه بتوانند نگاه مردی را به سمت خود جلب کنند، لذّت نمی‌برند. بسیاری از زن‌ها پاکدامن و عفیفند و مرد باید بداند با نگاه آلوده‌اش چه شکنجه‌ای به آنها می‌دهد. در نتیجه، اگر مرد تقوا و طهارت روح پیدا کند و این‌گونه نگاه‌های هوس‌آلود در او وجود نداشته باشد، زن‌های پاکدامن در عرصه‌ی اجتماع می‌توانند از آرامش بیشتری برخوردار باشند.

اینها دلایلی بود که نگاه نکردن مرد را ایجاب می‌کند.