رزق

۞            رزق، مقدّر و مقسوم است و رزّاق خداست. رزقمان هنر ما نیست و حرص و تقلاّی ما آن را زیاد نخواهد کرد.

۞           آرام به طرف دنیا بروید، خدا اگر خواست زیادش را می‎دهد. مقدار رزق به تقلاّی فرد بستگی ندارد.

۞     حتّی یک ساعت به فکر رزقت نباش، به دنبال کسب و کار هم که می‎روی، بدان که در رزق، فاعل تام، خدای متعال است، انَّ اللهَ هُوَ الرَّّزّاقُ ذُوالقُوَّةِ المَتینُ: هرآینه خداوند همان روزی‌دهنده‎ی نیرومند و محکم‎کار است.

۞    رزق دو گونه است؛ یکی آنکه تو را طلب می‎کند و یکی آنکه تو در طلب او هستی و عاقبت به تو نمی‎رسد، جز آنچه در طلب توست. رزق روحی هم همین‌طور است.

۞     خداوند امور دنیای بندگان را خود متکفّل و متعهّد گردیده و از آنها پرداختن به امور آخرت (شکر عطایای خدا) را خواسته است؛ امّا بندگان به تلاش در تهیه‎ی دنیایشان پرداخته‎اند؛ گویا خداوند توانایی برآوردن نیازشان را ندارد، و از آخرت باز مانده‎اند و آن را به خدا محوّل کرده‎اند.

۞     اگر امور دنیایی خود را به خدا واگذار کنیم، امور اخروی را نیز خدا تأمین خواهد کرد؛ امّا اگر بخواهیم امور دنیایی خود را با تقلاّی خودمان تأمین کنیم، ضمن اینکه چون رزق مقدّر و مقسوم است، تقلاّی بیهوده و بی‎ثمری است، آخرتمان را هم تباه کرده‎ایم.

۞     تا به حال هر چه خدا برای تو بریده بود، به تو رسیده است و غیر از آن به تو نرسیده است. خیالت راحت باشد که هیچ مال غیر را نخورده‎ای و فقط رزق خودت را خورده‎ای. از این به بعد هم همین‎طور است. اگر به این حقیقت اعتماد کنی و یقین بیاوری، دیگر تقلاّی بیهوده و تعدّی به دیگران نمی‎کنی. کار کردنت هم از آن پس تنها به قصد فرمان بردن از خدا خواهد بود، نه به این گمان که کارت سبب رزق تو است.

۞     تا به حال آنچه رزقت بوده، مصرف کرده‎ای و آنچه رزقت نبوده، به تو نرسیده است. حتّی آنچه را از راه حرام تهیّه کردی و خوردی، حرص و تقلاّیت آن را نجس کرد؛ و الاّ اگر صابر بودی، همان رزق از راه حلال همان‎وقت به دستت می‎رسید. پس زاهد حقیقی تو هستی، چون ذرّه‎ای بیش از رزق خود نخورده‎ای. از این به بعد هم همین‎طور خواهد بود. پس نه نسبت به گذشته غصّه داشته باش و نه نگران آینده باش.

۞            هر چیزی که به تو نرسید، بدان که از اوّل مال تو نبوده است.

۞     غم و شادی‎های دنیا را اگر منها کنیم، چیزی نمی‎ماند و طلبی نداریم. تا حالا هر چه بنا بوده، به ما رسیده است و هر چه مال ما نبوده، نرسیده است. بعد از این هم همین‎طور است. [قُل لَن ‌‌یُصیبَنا الاّ ما کَتبَ اللهُ لَنا: بگو جز آنچه خداوند برای ما مقرّر نموده، به ما نمی‎رسد. ما أَصابَک لَم‌ یکُن لِیُخطِئکَ و ما أخطَاَکَ لَم‌ یَکُن لِیصیبَکَ: آنچه به تو رسید، نمی‎شد از تو بگذرد و نرسد و آنچه از تو رد شد و به تو نرسید، نمی‎شد به تو برسد.]

۞     خدا قبل از عالم تشریع، رزقی را برای بنده‎ای مثلاً در روز ماه رمضان بریده است. حالا او در روز ماه رمضان فراموش می‎کند که روزه است و آن غذا را می‎خورد، بعداً یادش می‎افتد که روزه بوده است. نه روزه‎اش باطل است و نه قضا دارد. این خدا بود که این فراموشی را بر او مسلّط کرد تا رزقی را که برای او مقدّر کرده بود، به او بخوراند. امیرالمؤمنین علیه السّلام می‎فرماید: « وقتی خداوند امری را اراده کند، عقل عبد را می‎گیرد و آن کار را به دست او جاری می‎کند، بعد عقلش را به او باز می‎گرداند ». بسیاری از خیراتی که خدا به ما رسانده، این‎گونه بوده است والاّ اگر به عقل خودمان بود، آن کار را نمی‎کردیم.

۞     خدا عبادت وعده‎ی بعد را نخواسته است؛ ولی ما روزی سال‎های بعد را هم می‎خواهیم، در حالی که معلوم نیست تا یک وعده‎ی بعد زنده باشیم.

۞     اگر غلام خانه‎زادی پس از سال‎ها بر سر سفره‌ی صاحب خود نشستن و خوردن، روزی غصّه‎دار شود و بگوید فردا من چه بخورم؟ این توهین به صاحبش است و با این غصّه‌خوردن صاحبش را اذیت می‎کند. بعد از عمری روزی خدا را خوردن، جا ندارد برای روزی فردایمان غصّه‎دار و نگران باشیم.

۞            دندان طمع دنیا و آخرت را بکن، ولی هر چه خدا عطا کرد، بپذیر.

۞     دوست اهل بیت علیهم السّلام دست به دهان است؛ چیزی گیرش آمد، به قدر نیاز می‎خورد و بقیه را می‎بخشد، چیزی ذخیره نمی‎کند.

۞     انسان اوّل غرق طبیعت است و حلال و حرام سرش نمی‎شود و هر چه می‎رسد، می‎خورد. بعد می‎فهمد که حلال و حرامی‎ هست و در پی رزق حلال می‎افتد. بعد می‎فهمد اگر از دنیا به قدر رفع ضرورت استفاده کند، مثل اکل میته که برای فردی که از گرسنگی در معرض مرگ است جایز می‎باشد، برای او هم جایز خواهد بود. بعد می‎بیند که خدا چنان بر خلقش مسلّط است که روزی حرام به آنها نمی‎دهد؛ لذا هر چه خدا برای او پیش آورد را رزق حلال می‎داند و بی‎دغدغه می‎خورد و استفاده می‎کند.

۞     از داده‎های خدا آنچه را که می‎بینی، اندازه دارد، ولی آنهایی را که نمی‎بینی، بزرگ‌تر است و لا حدّ است. ان‎شاءالله هر چه را لطف فرموده است، خودش نشانمان بدهد. هر چه ‎اندازه‎ی خود ما بزرگ‌تر شود، مقدار بیشتری از عطایای خدا را می‎بینیم. خداوند بغیر حساب داده است؛ یعنی بی‎حدّ و اندازه داده است. از آنچه داده، از ما حساب هم نمی‎کشد. ما هم حساب نمی‎کردیم که چنین روزگاری برای ما پیش بیاید و بی‎حساب به ما بدهد.

۞     اِنَّ اللهَ یَرزُقُ مَن یَشاءُ بِغَیرِ حِسابٍ. همانا خداوند هر کس را که بخواهد، بی‌حساب روزی می‌دهد. بغیر حساب سه معنی دارد: ۱/ آنچه را می‎دهد، به این حساب نبوده که در قبال حسناتی باشد که انجام داده‎ای. ۲/ از آنچه داده، حساب نمی‎کشد. ۳/ بی‎اندازه و بی‎حساب و زیاد می‎دهد.

۞    خدا در مورد روزیی که به مؤمنین داده است، از آنها حساب نمی‎کشد و سؤال نمی‎کند، بلکه از دلشان و محبّتشان که امانت خدا نزد مؤمن است، سؤال می‎کند که به چه کسی سپرده‎اند. حالا که خدا از روزی سؤال نمی‎کند، تو هم از او سؤال نکن؛ چون دستور دادن به صاحبخانه عیب است. گله و شکایت هم نکن. اگر هم یک وقت از دهانت پرید، زود استغفار کن.

۞     قرآن فرمود: مَن قُدِرَ عَلَیهِ رِزقُهُ فَلیُنفِق: هر کس روزی‌اش تنگ شد، پس باید (از همان چیزی که دارد) انفاق کند. امیرالمؤمنین علیه السّلام هم فرمود: اِذا اَملَقتُم فَتاجِرُوا اللهَ بِالصَّدَقَةِ: هنگامی ‎که فقیر شدید، پس با صدقه دادن با خدا تجارت کنید. صدقه کلید رزق است.

۞    پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: أنَا وَ عَلی اَبَوا هَذِهِ الأُمَّةِ: من و علی دو پدر این امّتیم. فرزندان بر سر سفره‎ی پدرشان رزق می‎خورند و از پدرشان ارث می‎برند. مگر ندیدی که حضرت امیر علیه السّلام به در خانه‎های نیازمندان غذا می‎برد؟ حالا این کار را نمی‎کند؟