۞            هم قرآن و هم مخلوقات تنزیلند. (کتاب تشریع و کتاب تکوین) تَنزیلٌ مِن رَبِّ العَالَمینَ.

۞            قرآن و انسان هر دو از یک جا تنزیل شده‎اند؛ تَنزیلٌ مِن رَبِّ العَالَمینَ. لذا قرآن برای انسان خیلی آشناست.

۞     احادیث جنبه‎ی خلقی و قرآن جنبه‎ی الهی پیامبر است. با اینکه قرآن از لبان مبارک رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم آمده است؛ امّا هنگام خواندن قرآن، شما اصلاً به پیامبر توجّه ندارید و مستقیم شما را به خداوند پیوند داده است.

۞      قرآن صدای آشناست و از همه‎ی صداها، حتّی از صدای پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و اهل بیت علیهم السّلام آشنا‎تر است. هیچ کلامی ‎شیرین‎تر و آشنا‎تر از قرآن نیست. آن‌قدر آشناست که گویی این کلام روزی از خودمان صادر شده است. گویی روزی خودمان آن را گفته‎ایم.

۞     القُرآنُ عِباراتٌ وَ اِشَاراتٌ وَ لَطائِفٌ وَ حَقائِقٌ. فَاَمَّا العِباراتُ لِلعَوامِ وَ الاِشاراتُ لِلخَواصِّ وَ اللَّطائِفُ لِلاَولِیاءِ وَ الحَقائِقُ لِلاَنبِیاءِ: قرآن عبارات و اشارات و لطایف و حقایق است. امّا عبارات قرآن برای عموم خلق و اشارات آن برای خواص و لطایف آن برای اولیا و حقایق آن برای انبیا است.

۞     قرآن صدای عشق است.  از صدای سخن عشق ندیدم خوشتر  ندای محبّت و صدای محبّت چشیدنی و درک کردنی است، نه وصف کردنی. فیوضات بزرگ خدا را می‎شود درک کرد، ولی نمی‎توان بیان کرد.

۞     سرّی‎ترین حرف‎ها را خدا آشکارا؛ امّا به زبان اشاره در قرآن نوشته است. کسی که با خدا یگانه و رفیق باشد، زبان عشق را، یعنی اشارات محبوب را خوب می‎فهمد.

۞     قرآن نامه‎ی دوست است و زبان اهل محبّت، زبان اشاره است. اشارت را اهل محبّت درک می‎کنند. اگر اهل محبّت شدی، قرآن را خواهی فهمید.  آن کس است اهل بشارت که اشارت داند 

۞            قرآن را هر روز بخوان.

۞            دوست اهل بیت علیهم السّلام لساناً و صفتاً و ذاتاً قرآن را می‎خواند؛ با همه‎ی وجودش قرآن را می‎خواند.

۞     یک آیه‎ی قرآن که نظرت را جلب می‎کند، تا کاملاً آن را هضم نکرده‎ای و نخورده‎ای و سیراب نشده‎ای از آن عبور نکن. پاک کردن ته ظرف غذا مستحب است. پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم ظرفی را که در آن غذا میل می‎فرمودند، با انگشت تا آخرین ذرّات غذا را چنان پاک می‎کردند و می‎خوردند که نیازی به شستن نداشت.

۞            از قرآن یک کلام را بگیر و مزمزه کن و آن را بچش. اگر کسر داشتی، سراغ کلام دوم برو.

۞     صاحب کلام در کلامش حضور دارد. قرآن را بخوانید تا به صاحب کلام ملحق شوید. نگاه کردن با دل بالاتر از خواندن است. مَن رَأنى فَقَد رَأَی الحَقَّ: هر کس مرا دید، هرآینه حق را دیده است.

۞     صاحب کلام، در کلام خود ظاهر می‎شود. امام صادق علیه السّلام در مورد قرآن می‎فرماید: لَقَد تَجَلَّی اللهُ فى کَلامِهِ وَلَکِنَّ الخَلقَ لا یَبصِرُونَ: هرآینه خداوند در کلام خویش متجلّی است، ولکن آفریدگان او را نمی‎بینند.

۞     در ظاهر، ابتدا باید قرآن را خواند؛ اگر سواد نداریم، وضو بگیریم و نگاه کنیم؛ اگر چشم نداریم، وضو بگیریم و با دست مَس کنیم؛ قرآن کار خودش را می‎کند و نورش به دل نفوذ می‎کند. در باطن، بالاتر از همه مَس است. لا یَمَسُّهُ الاّ المُطَهَّرَونَ: جز پاکان قرآن را مس نمی‎کنند. عَلِیٌّ مَمسُوسٌ فى ذاتِ اللهِ: علی ممسوس در ذات خداست. مَس کردن قرآن ملاقات با علی علیه السّلام است.

۞            مرحله‌ی اوّل، قرائت قرآن است؛ امّا اگر سیر نشدی، به آن نظر کن. از این بالاتر مسّ قرآن است.

۞     خداوند کلامش را یک بار تنزیل کرد. پیامبر و اهل بیت علیهم السّلام هم برای فهم مردم، کلام حق را برای بار دوم تنزیل کردند. ما دیگر حقّ تنزیل نداریم.

۞            اگر قرآن را نمی‎فهمی، ‎از خود صاحب کلام که همراه کلامش است، بخواه که به تو بفهماند.

۞     اَلرَّحمنُ عَلَّمَ القُرآنَ خَلَقَ الاِنسانَ عَلَّمَهُ البَیانَ: خدای رحمان قرآن را تعلیم کرد و به این وسیله انسان را آفرید و به انسان بیان آموخت و انسان زبان به دعا گشود. قرآن که بخوانی، خدا با تو حرف می‎زند. دعا که می‎کنی، تو با خدا حرف می‎زنی. تا کسی انسان نشده است، حقّ بیان ندارد و باید دم از سخن ببندد. قبل از تعلیم قرآن ما بودیم، ولی شیء مذکوری نبودیم و اسمی نداشتیم. قبل از انسان شدن، فرد قابل ذکر نیست و ارزش ندارد. هَل اَتیٰ عَلَی الاِنسانِ حینٌ مِنَ الدَّهرِ لَم ‌‌یَکُن شَیئاً مَذکُوراً: آیا نیامد بر انسان روزگاری که چیز قابل ذکری نبود؟

۞     اَلرَّحمنُ عَلَّمَ القُرآنَ خَلَقَ الاِنسانَ. این موجود بعد از تعلیم قرآن بود که انسان شد و نام انسان به او داده شد و قبل از آن انسان نبود. بعد از تعلیم قرآن و ساخته شدن انسان، عَلَّمَهُ البَیانَ؛ زبانش به حکمت گویا می‎شود.

۞     یکی از علمای اهل معنیٰ برای زیارت امام حسین علیه السّلام، معمولاً با پای پیاده از نجف به کربلا مشرّف می‎شد. روزی یکی از رفقایش اظهار تمایل کرد همراه او به کربلا مشرّف شود و لذا با هم راه افتادند. در بین راه برای این‎ که از فرصت بهره ببرند، شروع کردند به اتّفاق سوره‎هایی از قرآن را از حفظ خواندن. مقداری که گذشت، یکی از آن دو ساکت شد و دیگری قرآن می‎خواند و او گوش می‎داد. بعد رفیقش ساکت شد و او قرآن می‎خواند. تا کار به جایی رسید که هر دو ساکت شدند؛ امّا با تعجّب دیدند قرآن دارد خوانده می‎شود و هر دو گوش می‎دادند.

۞     همه‎ی قرآن در سوره‎ی حمد است و همه‎ی سوره‎ی حمد در بِسمِ‌اللهِ‌الرَّحمنِ‌الرَّحیمِ آن و همه‎ی بِسمِ‌اللهِ‌الرَّحمنِ‌الرَّحیمِ در  ب  بِسمِ‌اللهِ و همه‎ی ب در نقطه‎ی زیر ب نهفته است و علی علیه السّلام فرمود: منم نقطه‎ی زیر  ب  بِسمِ‌اللهِ‌الرَّحمنِ‌الرَّحیمِ. نقطه هیچ ندارد. این نهایت تواضع علی در برابر پروردگار خویش است؛ امّا همه‎ی حروف و کلمات و نوشته‎ها و علوم از همین نقطه ایجاد می‎شود. همه‎ی قرآن علی است.

۞     تأکید زیاد بر ظواهر قرائت و تجوید، جلسات قرائت قرآن را خراب کرد و از بین ‌برد. وقتی یک جوان با عشق به قرآن به جلسه می‎آید و معلّم جلسه دائم از قرآن خواندنش ایراد تجویدی می‎گیرد، او خجلت زده می‎شود و چه بسا محبّتش به قرآن صدمه ببیند. امّا اگر بگذارند هر طور که می‎تواند، بخواند و از او ایراد نگیرند، چند وقت که به جلسه آمد و قرآن خواندن‎های دیگران را دید، کم کم قرائتش هم اصلاح می‎شود. ضمن اینکه از نور قرآن بهره‎مند می‎گردد.

۞     با فقط به تجوید و اصلاح ظاهر اهتمام نمودن، مغز و حقیقت قرآن را از بین می‎برند. این چقدر بی‎‎عقلی است که ما هم مثل اهل سنّت در وقت خواندن قرآن، داد و فریاد کنیم، در حالی که قرآن می‎فرماید: اِذَا قُرِیءَ القُرآنُ فَاستَمِعُوا لَهُ وَ أنصِتُوا لَعَلَّکُم تُرحَمُونَ: هنگامی ‎که قرآن خوانده می‎شود، به آن گوش بسپارید و ساکت شوید تا شاید مورد رحمت واقع شوید. اِستَمِعُوا یعنی گوش دادن که لازمه‎اش حرف نزدن و سکوت کردن است. امّا أنصِتُوا خیلی معنایش بلند است؛ یعنی نه تنها زبانت، بلکه همه‎ی ظاهر و باطن وجودت را ساکت کن و دل بده و توجّه کن! و آنچه را گوش دادی، هضم کن!

۞     خداوند فرمود: وقتی قرآن می‎خوانند، گوش بدهید و ساکت شوید. اهل سنّت به جای سکوت کردن فریاد می‎کنند و الله الله می‎گویند. گویا از آن می‎ترسند و رم می‎کنند. این مانع می‎شود که از نور قرآن بهره‎مند شوند.