۞            امیدوارم قبل از هر کتاب دیگر، کتاب نفس خود را مطالعه کنی؛ اِقرَأ کِتابَکَ.

۞     یک نفر عالم وارد دهی شد و اهل ده از او دعوت کردند یک دهه برای آنها منبر برود. او هم پذیرفت. پول منبر را هم پیشاپیش گرفت. شب اوّل بعد از برگزاری نماز در مسجد ده، روی منبر رفت و در آغاز سخنش به مردم گفت: آیا می‎دانید می‎خواهم چه بگویم؟ مستمعین گفتند: بلی. عالم گفت: خوب شما که می‎دانید، من دیگر چه بگویم؟ همین را گفت و از منبر پایین آمد. شب دوم هم در اوّل منبرش پرسید: مردم! آیا می‎دانید می‎خواهم چه بگویم؟ این بار مستمعین گفتند: نه. عالم گفت: با افرادی که نمی‎دانند، من چه بگویم؟ این را گفت و از منبر پایین آمد. شب سوم مستمعین قرار گذاشتند دسته‎ای بگویند بلی و یک دسته بگویند نه. عالم که به منبر رفت و همان سؤال شب‎های قبل را پرسید و بخشی از مستمعین گفتند: بلی و بخشی گفتند: نه، خطاب به مستمعین گفت: آنها که می‎دانند به آنها که نمی‎دانند، بگویند. این را گفت و از منبر پایین آمد و شبانه ده را ترک کرد. چند سال بعد دوباره سر و کلّه‎ی آن عالم در ده پیدا شد. اهل ده که از قضیّه‎ی چند سال پیش خیلی سوخته بودند، دور عالم را گرفتند و گفتند: حتماً باید امشب در مسجد منبر بروی. او هم قبول کرد و بعد از برگزاری نماز، به منبر رفت و به مردم گفت: می‎دانید اگر اختیار شما دست من بود با شما چه می‎کردم؟ مردم متحیّر، سر به گریبان برده و به فکر فرو رفتند و به مرور کردن اعمال و کرده‎های خود در ذهنشان و به این فکر مشغول شدند که با چنین عملکردی مستحقّند با آنها چگونه رفتار شود. چند نفر که هنوز سرشان بالا بود و به منبر نگاه می‎کردند به او گفتند: با ما چه می‎کردی؟ عالم سرش را پایین آورد و روی دسته‎ی منبر گذاشت و چند دقیقه‎ای به تفکّر فرو رفت. آن چند نفر باقی‌مانده هم سرهاشان به گریبانشان فرو رفت و به فکر مشغول شدند که با این اعمالمان، آقا با ما چه خواهد کرد. منبری وقتی مطمئن شد همه سر به گریبان کرده و در مورد خودشان و کرده‎هایشان به فکر مشغول شده‎اند، سر از دسته‎ی منبر برداشت و گفت: اگر اختیار شما دست من بود، شما را در همین حالی که الآن قرار دارید، می‎گذاشتم بمانید. این را گفت و از منبر پایین آمد. در این منبر آخر، خوب چیزی نصیب مستمعین شد. سر به گریبان شدن و در مورد خود تفکّر کردن چیز بسیار ارزشمندی است.

۞     من که در جلسات صحبت می‎کنم، کتاب نفس شما را ورق می‎زنم و از آن حرف می‎زنم. حالا دیگر خودتان کتاب نفس خود را ورق بزنید و بخوانید، این هم قرآن است. قرآن ظاهری با مرکب روی کاغذ نوشته شده است، ولی کتاب نفس شما با خطّ نور نوشته شده است.

۞     هر جا خدا امتحانت کرد و یک خورده عقب رفتی، غصّه نخور. این امتحان لازم بود تا به ناقص بودن خود پی ببری. یک کمی ‎تلاش می‎کنی، جبران می‎شود. امتحان، فضل خداست و برای رشد خلق نافع و لازم است. پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم از خداوند درخواست کرد امّت من را امتحان نکن. خداوند فرمود: این کار نمی‎شود. باید امتحان شوند. پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم عرض کرد: پس طوری امتحانشان کن که امّت‎های دیگر متوجّه نشوند. فرمود: طوری امتحانشان می‎کنم که شما هم متوجّه نشوید. قرآن که فرمود: اِقرَاء کِتَابَک کَفی بِنَفسِکَ الیَومَ عَلَیکَ حَسیباً: خودت نامه‌ی اعمالت را بخوان که امروز، خودت برای رسیدگی به حساب‎هایت کفایت می‎کنی؛ معلوم شد که خود خدا هم نگاه نمی‎کند. یک معنی آیه این است که: حاسِبوا اَنفُسَکُم قَبلَ اَن تُحاسِبوا: قبل از آنکه به محاسبه‎ی کارهایتان بپردازند، خودتان حساب کارهایتان را رسیدگی کنید. معنی دیگرش هم این است که بنده‎ی من، نمی‎خواهد صورتحساب کارهایت را پیش من بیاوری، تو می‎خواهی خوب باشی، من هم همان‎طورت می‎کنم که می‎خواهی.

۞     خداوند در جواب تقاضای پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم که فرمود حساب امّت مرا به خودم واگذار تا در مقابل امّت‎های دیگر مفتضح نشوند، فرمود: بلکه طوری از آنها حساب می‎کشم که تو هم مطّلع نشوی و نزد شما هم رسوا نشوند. از آیه‎ی شریفه‎ی اِقرَاء کِتابَکَ کَفیٰ بِنَفسِکَ الیَومَ عَلَیکَ حَسیباً: خودت نامه‎ی عملت را بخوان که برای رسیدگی به حسابت خودت کفایت می‎کنی استفاده می‎شود که خداوند ستّار و غفور، خودش هم نامه‎ی عمل مؤمن را نگاه نمی‎کند و خودت را قبول دارد و بررسی حساب را به خودت واگذار می‎نماید. دیدی خدای کریم از لطف و رحمت با ما چه کرد؟

۞     پسربچّه‎ای را برای کار به حجره‎ی تاجری فرستادند. روزهای اوّل حجره را جاروب می‎کرد و چای می‎آورد و مواظب بود نزدیک دخل نشود، چون می‎دید هنوز تازه وارد است و ممکن است به او اعتماد نداشته باشند. چند روز که گذشت، تاجر یک لیست اجناس همراه با مقداری پول به او داد و گفت: برو این جنس‎ها را بخر و ببر درِ منزل ما تحویل بده. پسر کار را انجام داد و لیست اجناس خریداری شده را با قیمت‎های خرید هر یک نزد تاجر آورد تا حساب پس بدهد. تاجر به او گفت: لازم نیست به من نشان بدهی، خودت ببین اگر پول کم آورده‎ای از دخل بردار و به کسانی بده که طلبکارند و اگر زیاد آورده‎ای داخل دخل بریز، لیست را هم پاره کن و دور بریز.

پسر که این اعتماد تاجر را دید، غرق شادی شد و قدّش افراشته شد و احساس سربلندی کرد و شب که به منزل بازگشت، داستان اعتماد تاجر را با شادی و افتخار برای پدر و مادرش تعریف کرد. خدا هم همین کار را با بنده‎هایش کرده است. به آنها گفته: اِقرَاء کِتابَک کَفی بِنَفسِکَ الیَومَ عَلَیکَ حَسیباً: خودت نامه‎ی عملت را بخوان؛ امروز خودت برای رسیدگی به حساب‎هایت کفایت می‎کنی. یعنی به تو اعتماد دارم، لذا خودت به حساب خودت برس، من نگاه نمی‎کنم. این کلام خدا چقدر بنده را سرفراز می‎کند و رشد می‎دهد!

۞     هنگامی‎ که در اجرای امر خداوند که فرمود: اِقرَاء کِتابَکَ، خواستم کتاب نفس و نامه‎ی عمل خودم را بخوانم، دیدم اوائل امر گناهانم را خیلی کوچک و استغفارها و کارهای خوبم را خیلی بزرگ نوشته‎ام و بعدها که وجدانم زنده شده است، آنها را خط زده‎ام و گناهانم را خیلی بزرگ و استغفارها و کارهای خوبم را خیلی کوچک نوشته‌ام. خلاصه بر اثر تغییر روحیّه‎هایم آن‎‌قدر نوشته و خط زده و تغییر داده بودم که از بس خط خوردگی داشت، اصلاً نمی‎شد آن را خواند. این بود که آن را مچاله کردم و انداختم دور و چشم به فضل و رحمت خدا دوختم.

۞     وقتی خداوند فرمود: من به نامه‎ی عملت نگاه نمی‎کنم، اِقرَاء کِتابَکَ کَفیٰ بِنَفسِکَ الیَومَ عَلَیکَ حَسیباً: خودت نامه‎ی عملت را بخوان که خودت برای محاسبه‎ی اعمالت کفایت می‎کنی، خودت هم نامه‎ی عملت را نخوان و بینداز در آب فرات تا شسته و پاک شود.