۞            آسمان و زمین به دعا برپاست.

۞            قرآن به قلب بنده نازل می‎شود و بازتابش دعاست. دعا قرآن صاعد است. ما هم از عالم بالا آمده‎ایم و باید به بالا برویم.

۞     دعا بخوان. ذکر خدا کن. چاپلوسی کن. التماس کن. خدا دوست دارد بنده‎هایش با او حرف بزنند. با خدا که صحبت می‎کنی، ترفیع و صعود قرآن است. اوّل قرآن پایین آمد و نازل شد، حالا که دعا می‎خوانی، به سر جای اوّلش بر می‎گردد و خودت هم به جای اوّلت بر می‎گردی.

۞     وقتی به خدا بگویی خدایا من غیر از تو کسی و چیزی ندارم، خدا غیور است و خواسته‎ات را انجام می‎دهد. مَولایَ یا مَولایَ اَنتَ الغَنىُّ وَ اَنَا الفَقیرُ وَ هَل یَرحَمُ الفَقیرَ اِلاّ الغَنىُّ ...

۞            وقتی خواستید دعایتان گیرا شود، دوستان و همسایگان و اهل مملکتتان را جلو بیندازید و اوّل برای آنها دعا کنید.

۞     اَمَّن یُجیبُ المُضطَرَّ اِذَا دَعاهُ وَ یَکشِفُ السُّوءَ: یا کیست آن که وقتی شخص مضطر او را می‎خواند، اجابتش می‎کند؟ همه‎ی عالم مضطرّند، ولی درک و شعور اضطرار خود را ندارند. آن مضطرّی اجابت می‎شود که اضطرار خود را درک کند، لذا فرمود: اِذا دَعاهُ: یعنی وقتی که اضطرارش را درک کرد و برای نجات خود دست به دعا برداشت.

۞     اوّل اجابت است و بعد دعا. دعایی که در عبد ظاهر می‎شود، از آثار اجابتی است که قبلاً شده است. هر که را دعا داده شد، قبلاً اجابت داده شده است. به وجود آمدن حالت دعا در عبد از آثار این است که خدا می‎خواهد آنچه را خواستش در عبد به وجود آمده است، به او بدهد.

۞     خداوند فرمود: اُجیبُ دَعوَةَ الدّاعِ اِذَا دَعانِ: اجابت می‎کنم دعوت (دعای) دعوت‌کننده (دعا کننده) را هنگامی‎ که مرا دعوت می‎کند (می‎خواند). اینکه اُجیبُ را مقدّم بر دعوت (دعا کردن) ذکر فرمود، یعنی اوّل اجابت الهی است و بعداً دعوت (دعای) عبد. اصلاً به وجود آمدن خواست و دعوت عبد (دعا) از آثار اجابت الهی است. عمل صالح و عبادتی که موفّق به انجام آن شدی، از آثار قبول الهی است. قبول او مقدّم بر عمل توست. پس حالا که انجام دادی، مطمئن باش که او قبول کرده است و این خودت هستی که باید عمل خودت را قبول کنی.

۞     شاید اهل بیت علیهم السّلام تا کنون هیچ یک از خواسته‎های دنیوی ما را برآورده نکرده باشند و اگر می‎بینی چیزی از آنها را هم داده‎اند، قبل از درخواست ما تقدیر شده و مقدّر ما بوده است و ما خیال کرده‎ایم که خواسته‎ی ما برآورده شده است. این بدان خاطر است که آنها دل‌سوز ما هستند و می‎دانند که غالب خواسته‎های جاهلانه‎ی ما به صلاح ما نیست. اصلاً همه‎ی تلاش آنها این بوده است که دل ما را از دنیا بکنند و به سمت بهشت و آخرت توجّه دهند، آن‌وقت ما به زور دعا و توسّل می‎خواهیم در را بشکنیم و خود را به آتش جهنّم دنیا بیندازیم، لذا آنها نمی‎گذارند. در دعای مأثور آمده است: اَلحَمدُ ِللهِ الَّّذی یَفعَلُ ما یَشاءُ وَ لا یَفعَلُ مَا یَشاءُ غَیرُهُ: سپاس خدایی را که هر چه خود می‎خواهد انجام می‎دهد و آنچه را دیگری می‎خواهد، انجام نمی‎دهد.

۞     دعا بکن، ولی اگر اجابت نشد، با خدا دعوا نکن و میانه‎ات به هم نخورد. چون تو جاهلی و او خبیر و عالم است. خدا کاری را اشتباه نکرده است که با دعای تو به اشتباهش پی ببرد و آن را درست کند، بخل هم نورزیده است که با التماس تو دست از بخل بر دارد و آنچه را که مصلحت تو بود و در اثر بخل نداده بود، به تو بدهد.

۞     در دعاهایمان هر چه را که برای ما نافع نیست، خدا می‎گوید باشد برای فردا و هر چه را که نافع است، بلافاصله می‎دهد. خدا زینت و زیور دنیا را برای مؤمنین خیلی دوست ندارد، ولی آخرت را زود به آنها می‎دهد. کسی که آخرت را دارد، چه سیر باشد و چه گرسنه، بهره‎ی دنیا را هم می‎برد. خدا هر چه را خیر محض است، عطا می‎کند. هر وقت غنا برای مؤمن نافع باشد، غنا می‎دهد و هر وقت فقر برای او خیر باشد، فقر می‎دهد. لذا کسانی که به این حقیقت پی برده‎اند، هر چه او می‎کند، هیچ نمی‎گویند. ان‎شاء‎الله ما هم هر وقت خدا کم و زیاد کرد، با خدا دعوا نکنیم.

۞     خدا ما را از دعاهایی که برای ما ضرر دارد، غافل می‎کند. در نتیجه چند بار که خواستیم و عملی نشد، اصل خواسته را فراموش می‎کنیم.

۞     آنچه را که می‎خواهی، به خدا بگو؛ به مردم نگو. خواستی نفرین کن و خواستی طلب خیر کن. خدا هر چه با کسی بکند، برای او نافع و قشنگ است. البته خدا و اولیائش وقتی کسی دیگری را نفرین می‎کند، بلافاصله اجابت نمی‎کنند، یک مقدار معطّلش می‎کنند تا خودش گذشت کند. زن عربی را در حرم حضرت ابوالفضل علیه السّلام دیدم که کسی خانه‎اش را غصب کرده بود و او در حرم نفرینش می‎کرد. اوّل از حضرت خواست او را نابود کند و خانه‎اش را بازگرداند. کمی ‎بعد عرض کرد خانه‎ام را از او بگیرید و به من بدهید با خودش هر کار خواستید، بکنید. اندکی بعد عرض کرد خانه را از او نمی‎خواهید بگیرید، خودتان می‎دانید، ولی یک خانه‌ی مثل آن به من بدهید. من که شاهد صحنه بودم، طاقت نیاوردم و بیرون آمدم چون دیدم با این روالی که آن زن پیش آمده است، از خواستن خانه هم صرف نظر می‎کند و برای طرف مقابلش هم طلب خیر می‎کند. خوبان خدا معطّل‌کردنشان چنین حکمت‎هایی دارد.

۞     وقتی حاجاتت را به تأخیر می‎اندازد، دارد چیزی بزرگ‌تر به تو می‎دهد، منتها تو حواست به خواسته‎ی خودت است و آن را نمی‎بینی. تو نان می‌خواستی، او جان می‎داد، تو هم می‎گفتی جان را می‎خواهم چه کار، من نان می‎خواهم.

۞     گاهی اوقات پدر به بچّه‎ی شلوغ‎کارش پول می‎دهد و می‎گوید برو هر چه می‎خواهی برای خودت بخر. بچّه خوشحال می‎شود، ولی نمی‎داند که پدر چون از او خوشش نمی‎آمد، از این راه او را بیرون کرد.

۞     تا وقتی احساس می‎کنیم کاری از ما بر می‎آید، به عمل خود متّکی هستیم و به خدا عرض می‎کنیم ما کار می‎کنیم و شما مزد و پاداش بده؛ امّا وقتی دیدیم از ما کاری بر نمی‎آید و همه‎کاره اوست، دست گدایی به سویش دراز می‎کنیم و دعا می‎کنیم. گرچه در گدایی آبروی آدم می‎ریزد، ولی آبرو اصلاً برای ریختن است، منتها نه پیش خلق؛ بلکه در پیشگاه خداوند. همه‎ی انسان‎ها هم بعد از اینکه همه‎ی تقلاّهایشان را کردند و همه‎ی علم و هنرهایشان را به کار بستند و دیدند به جایی نرسیدند، دست گدایی پیش خدا دراز می‎کنند. فلانی را که عالِم بود و ادّعای خدایی می‎کرد، اخیراً دیدم ریش در آورده بود و گدایی می‎کرد، همه همین‎طورند. گدایی کاری است که همه باید بکنند. دائم به این و آن التماس دعا نگویید، خودتان دعا کنید. ولی وقتی خواستید دعا بکنید، اوّل برای همسایه و دوست و غریبه و اهل بلد و اهل مملکتتان دعا کنید، چون آن‌وقت درها برای خودتان باز می‎شود.

۞            نیاز هر چه بیشتر باشد، ارتباط با خدا نزدیک‌تر است. آخرت جای نیاز است.

۞     روی دعایت تعقّل کن تا رشد کند. نکند از سنّ بچّگی تا هشتاد سالگی همه‎اش نخودچی کشمش از خدا بخواهی. حاجاتی را که داری، به صورت یک نامه روی کاغذ یا دلت، البته اوایل روی کاغذ، برای خدا بنویس و بگذار در جانمازت یا هر جای دیگری. دو سه ماه بعد، هر وقت حال خوبی داشتی و شنگول بودی، آن را به دقّت بخوان و ببین هر جا زیاده‎روی کرده‎ای یا به خدا بی‎‎ادبی‎‎ کرده‎ای، آنها را خط بزن و تصحیح و تجدید نظر کن و نهایتاً آن را پاکنویس کن. نامه‎ی اوّل را هم حفظ کن. دو سه ماه بعد باز همین کار را روی نامه‎ی تصحیح شده انجام بده. یکی دو سالی این کار را ادامه بده. بعد نامه‎ی آخری را با اوّلی مقایسه کن، ببین از کجا سر در آورده‎ای و چقدر رشد کرده‎ای. مرشد تو که نامه‎ها را عوض می‎کرد، خداست که همراهت است. آخر کار به چیزی می‎رسی که از حاجتت بهتر است؛ به کسی می‎رسی که برایش نامه می‎نوشتی.

۞     خواسته و دعا را زود مطرح نکنید، روی آن کار کنید و از بزرگ، درخواست بزرگ کنید. مثل آن اعرابی نباشید که در اوایل بعثت، پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم را در طائف پناه داد و بعد از به قدرت رسیدن پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم به خدمت حضرت رسید و در قبال خدمتش از حضرت مقداری گاو و گوسفند خواست و بعد از رفتنش حضرت علیه السّلام با تأسّف فرمود: حتّی به اندازه‎ی عجوزه‎ی بنی اسرائیل هم از من درخواست نکرد. بعد فرمود: عجوزه‎ی سیصد ساله‎ی بنی اسرائیل برای اینکه محلّ دفن حضرت یوسف علیه السّلام را که آب گرفته بود، به حضرت موسی علیه السّلام نشان دهد تا او به دستور خداوند پیکر حضرت یوسف علیه السّلام را به محلّ مرتفعی منتقل کند، از موسی علیه السّلام خواست قول بدهد خواسته‎اش را اجابت می‌کند. خداوند هم به حضرت موسی علیه السّلام فرمود:  قول بده، مأموریتی را که دادم، هر چه هم خرج داشته باشد، بر عهده‎ی خودم است و جزء همان دستور انجام مأموریت است . حضرت موسی علیه السّلام به عجوزه قول داد. بعد از دفن پیکر حضرت یوسف علیه السّلام در محلّ جدید، عجوزه به حضرت موسی علیه السّلام گفت: خواسته‎ام این است که به دختر سالم و جوانی مبّدل شوم و همسر تو شوم و در بهشت هم همراه و هم‎درجه‎ی تو باشم.

۞     همّت بلند خوب است. هر چه می‎توانی، مراتب بالاتری را طالب باش امّا اظهار نکن، زیرا باطل می‎شود. هر چه می‎خواهی بشوی را در درون خودت مخفی نگهدار، به خدا عرض کن خدایا این همه بنده‎ی خوب و اولیای بزرگ آفریده‎ای، من را هم مثل آنها بکن.

همّت بلند دار که مردان روزگار             از همّت بلند به جایی رسیـده‎اند

۞     وجود حضرت سلمان کافی است برای اینکه حجّت بر ما تمام شود که می‎توانیم جزء اهل البیت علیهم السّلام شویم. اگر راه را بر خود بستیم و گفتیم آنها کجا و ما کجا، خودمان، خودمان را محروم کرده‎ایم.

۞     خانم جوانی که از دولاب برای اوّلین بار به مکّه مشرّف شده بود و شنیده بود که در اوّلین نظری که حاجی به کعبه می‎اندازد، هر چه آرزو کند بر آورده می‎شود، به محض اینکه نگاهش به کعبه افتاده بود، به خدا عرض کرده بود خدایا من این دعاهایی را که دیگران می‎خوانند بلد نیستم، خدایا من خودت را می‎خواهم. بعد که این خانم به خود آمده بود، روی حیای زنانه فکر کرده بود حرف بدی زده است، لذا تب کرد و چند روز در کاروان بستری بود. من هم به عیادتش رفتم. او که حسن ظنّی به من داشت، داستانش را برایم تعریف کرد. من هم به لطف خدا به او حالی کردم که تو بهترین خواسته را مطرح کرده‎ای و چیز بدی نگفته‎ای. او که آرام آرام پی برد خدا چه خواسته‎ی ارزشمندی را به زبانش جاری کرده است، کم کم حالش خوب شد. گاهی اوقات خدا بی آنکه متوجّه باشیم، دعاهای بزرگی را بر زبانمان جاری می‎کند و بعد هم بلافاصله اجابت می‎کند.

۞     اُدعُونى اَستَجِب لَکُم، یعنی مرا به خانه‎ی دلتان وعده بگیرید تا من اجابت کنم و بر شما وارد شوم. وقتی آمد، بگو اِلَهی اَلبَیتُ بَیتُکَ وَ العَبدُ عَبدُکَ. یعنی این دل من خانه‎ی توست و من هم بنده و عبد مملوک تو هستم.

۞     دست خدا هنوز توی آب و گل است، لذا مأیوسین که می‎بینند خیلی کار بد از آنها سر می‎زند، در دعا می‎گویند: إن کُنتُ عِندَکَ فى اُمِّ الکِتابِ شَقِیاً فَاجعَلنى سَعیدا ً فَاِنَّکَ تَمحُو ما تَشاءُ وَ تُثبِتُ وَ عِندَکَ اُمُّ الکِتابِ: خدایا اگر در نزد تو در امّ‎ّّالکتاب از اشقیا هستم، پس مرا سعید کن؛ زیرا تو آنچه را بخواهی، محو می‎کنی و اثبات می‎نمایی و امّ‎الکتاب نزد توست.

۞     گدایی کاسبی‎ای است که هیچ خسارت و ضرر در آن نیست. دعاهای ائمّه علیهم السّلام را بخوان. آنها ارزش گدایی را می‎دانستند.