بهشت و دوزخ

۞     در بهشت هم رشد هست. خداوند اهل بهشت را درجه به درجه بالا می‎برد تا به قرب و پشت سر محمّد و آل محمّد علیهم السّلام برسند. نعمت‎های بهشتی جزای عبادت‎هایی است که شخص در دنیا انجام داده است؛ امّا راه یافتن به قرب تنها با فضل الهی امکان‎پذیر است. از بهشت خبر رسیده است. مثلاً خبر آمده است که شخصی که به رضا رسیده، به رضوان که بالاترین درجه‎ی بهشت است، می‎رسد. امّا از قرب هیچ خبری نیامده است.

۞     چیزهای دائمی ‎را از خدا بخواهیم. بهشت دائم است، ولی جهنّم روزی خاموش و تمام می‎شود. بهشت صفا و وفا و عزّت خداست. بهشت بیشه‎ی الهی و علی علیه السّلام شیر آن است.

۞     حضرت علی علیه السّلام فرمود: منم نقطه‎ی زیر ب بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ.   ب  اوّل  بهشت  هم علی علیه السّلام است. بهشت بدون علی را باید هِشت و گذاشت و صرف نظر کرد.

۞            مجلس ذکر اهل بیت علیهم السّلام اقلاًّ حوض کوثر است.

۞     قبلاً که در روایات می‎خواندی خانه‎ها و قصرهای بهشتی، خشت‎هایش از طلا و جواهر است، تعجّب می‎کردی و به خودت می‎گفتی چطور می‎شود و این قصرها کجاست؟ امّا مگر نمی‎بینی کلام خوبان و ملاقات خوبان قصرهای بهشتی برایت می‎سازد؟ کلام آنها خالق طلا و جواهر است.

۞     هشت دری که برای بهشت گفته‎اند، مربوط به صفات خود آدم است، و الاّ بهشت مهمانخانه‎ی علی علیه السّلام است و مهمانخانه‎ی مرد دو عالم در ندارد. جایی در می‎گذارند که بخواهند ببندند و کسی را راه ندهند. جهنّم در دارد؛ شما بیخود نروید که راهتان نمی‎دهند.

۞     راه بهشت آسان است و راه جهنّم سخت و مشقّت‌بار؛ پس چرا راه جهنّم را طی کنیم؟ نمونه‎اش صدق و کذب است. پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم بر شریعت سهله‎ی سمحه مبعوث گردیده است.

۞     در بهشت عبادت نیست، اطاعت است. اطاعت مال محبّت است. عبادت مثل حمّام رفتن و لباس عوض کردن است، برای اینکه وقت وارد شدن به بهشت تمیز باشیم. روزی که به دنیا آمدیم، خدا ما را پاک به ‎این عالم آورد. نماز و عبادات آلودگی‎ها و چرکی‎های دنیا را که بر وجود شخص نشسته است، پاک می‎کند و می‎شوید: کیومٍ وَلَدَتهُ اُمُّهُ: مثل روزی که مادرش او را زاییده بود، یعنی بکر و دست‌‌نخورده مثل روز اوّل. فَجَعَلناهُنَّ اَبکاراً: آنها را بکر و دست‌‌ نخورده قرار دادیم. زن و مرد مؤمن، باکره به ملاقات خدا می‎روند.

۞            خنکی‎های دنیا نسیم بهشت است و گرمی‎های آن، دود و بخار جهنّم؛ مثل حسد و غضب و حرص.

۞     جهنّمی ‎به بهشت می‎رود، ولی بهشتی به جهنّم نمی‎رود. چون قبل از ورود به بهشت، جهنّم را طی کرده است. کافر مؤمن می‎شود، ولی مؤمن کافر نمی‎شود.

۞     همه به جهنّم وارد می‎شوند و همه جز معاندان از آن بیرون می‎آیند و به بهشت وارد می‎شوند. حضرت   در دعای کمیل فرمود: أَن تُخَلِّدَ فیهَا المُعانِدینَ: که معاندان را جاودانه در دوزخ نگه داری. کسی که عناد با اهل بیت علیهم السّلام نداشته باشد، امکان ورود به بهشت دارد. حتی مستضعفان اهل سنّت هم که ذرّه‎ای دشمنی اهل بیت علیهم السّلام ندارند و عمل صالح دارند، به بهشت وارد می‎شوند.

۞     اشخاص زاهد با زهد و عبادتشان دارند از دیوار جهنّم بالا می‎روند. ممکن است چند بار در میانه‎ی دیوار به داخل جهنّم بیفتند؛ امّا بالأخره با همین زهدشان بالا می‎روند و به بهشت وارد می‎شوند. اهل محبّت پرواز می‎کنند و به بهشت می‎روند. عاشقان مثل نیروی برقند که بقیه را هم بلند می‎کنند و با خود به بهشت می‎برند. اینها پشت سر امیرالمؤمنین علیه السّلام راه می‎روند.

۞     آخر کار، خدا به دوستان اهل بیت علیهم السّلام نشان می‎دهد که برای فسّاق و فجّار هم آن پایین‎ها سور و ساتی درست کرده و غصّه‎ی آنها هم تمام شده است. آخر کار همان دوازده نفر، اهل تابوت باقی می‎مانند که شش نفرشان از امم سَلفند، از جمله فرعون و نمرود و شدّاد، و شش نفرشان از این امّتند، از جمله اوّلی و دومی و سومی.

۞     اهل معاصی در جهنّم می‎سوزند تا چرک‎هایشان بریزد و پاک شوند و از جهنّم بیرون رفته و به بهشت بروند و آخرالامر تنها اشقیا و معاندین می‎مانند. این چرک‎های ته جهنّم هم آن‌قدر می‎سوزند که به صورت آجر جوش کوره‎های آجرپزی سفت می‎شوند، به نحوی که دیگر آتش در آنها اثر نمی‎کند. آن‌وقت خدا پودری می‎فرستد که آنها را خاک می‎کند و این آخرین عذاب آنهاست. سپس بارانی می‎فرستد و از داخل آن گیاهی به شکل تیغ می‎رویاند تا بعدها از درخت گل به آن تیغ پیوند بزند. خلاصه جهنّم تمام‎شدنی است. اهل بهشت هم بعد از مدّتی به قرب راه پیدا می‎کنند.

۞     اندکی هم در دنیا و طبیعت و جهنّم بودن خوب است، چون اوّلاً ظلمت و جهل و جهنّم و طبیعت، مختصر بهره‎ای از نور و علم و بهشت دارند و از پرتو آنها به وجود آمده‎اند؛ مثل سایه که از آثار نور است. ثانیاً انسان قدر آخرت و بهشت و جوار حق را بهتر می‎فهمد. انسان اگر درد فراق را بچشد، لذّت وصل برایش شیرین‎تر می‎شود.

۞            هیچ جهنّمی ‎سخت‎تر از مجاورت کسی نیست که فرد دوستش ندارد.  روح را صحبت ناجنس عذابی است الیم .

۞     جهنّم اجاق بهشت است. غذای بهشتیان از جهنّم می‎آید. اهل دنیا جان می‎کنَند و اختراع و اکتشاف می‎کنند و محصولات را تولید می‎کنند و می‎فرستند برای اهل ایمان که مصرف کنند.

۞     باصره و سامعه و ذائقه و لامسه و شامِّه و شهوت و غضب به علاوه‎ی عقل یا محبّت یا ایمان که آن هفت ‌تا را منظّم می‎کند، هشت در بهشتند؛ امّا اگر عقل یا محبّت یا ایمان در کنار آنها نباشد، هفت در جهنّم هستند.

۞     طبق آیه‎ی شریفه‎ی اِن مِنکُم اِلاّ وارِدُها: هیچ یک از شما نیست مگر اینکه وارد جهنّم می‎شود؛ همه وارد جهنّم می‎شوند؛ حتّی مؤمنین. امّا مؤمنین برای خاموش کردن و خیر به دیگران رساندن وارد جهنّم می‎شوند. ندیدی وقتی غم و غصّه‎ی دنیا داری و به جلسه‎ی رفقا می‎روی یا بزرگی را می‎بینی، چطور خنک و آرام می‎شوی؟ لذا از ائمّه علیهم السّلام که سؤال کردند آیا شما هم وارد جهنّم می‎شوید؟ در پاسخ فرمودند: ما از جهنّم عبور کردیم، در حالی که جهنّم خاموش بود. اولیای خدا و مؤمنین حقیقی وقتی پا به جهنّم می‎گذراند، خاموش می‎شود.

۞     امیرالمؤمنین علیه السّلام فرمود: اِنَّهُ لَیسَ بَینَ الحَقِّ وَ الباطِلِ اِلاّ اَربعَ اَصابِعٍ. اَلباطِلُ اَن تَقُولَ سَمِعتُ وَ الحَقُّ اَن تَقُولَ رَأَیتُ: همانا بین حقّ و باطل جز به اندازه‎ی چهار انگشت فاصله نیست؛ باطل آن است که بگویی شنیدم و حق آن است که بگویی دیدم. فاصله‎ی دنیا و آخرت و جهنّم و بهشت چهار انگشت است؛ دنیا و جهنّم، شنیدم است و آخرت و بهشت، دیدم. دیده‌ای که با شمس نبوّت و ماه ولایت باز شود، چه خوب است.

۞     سؤال شب اوّل قبر مربوط به کمّلین است؛ چه کمّلین خوب و چه کمّلین بد. علّتش هم این است که برای آنچه بزرگ‌تر است، آماده شوند؛ چه عطای بزرگ‌تر و چه کتک بزرگ‌تر. وقتی بزرگ مملکتی بخواهد چیزی بدهد، آن را به کمّلین می‎دهد، کوچولوها هم از کمّلین بهره می‎برند. وقتی هم بخواهد بزند، کمّلین را می‎زند، به کوچولوها هم اثر می‎کند. در عالم برزخ هم همین‎طور است.