عبادت ثناى حقّ است و نماز کامل‌ترین شکل ثناى حق به‌شمار مى‌رود؛ زیرا ثناى حق با جمیع اسماء و صفات الهى است. از این رو، نماز برترین عبادت است.

نماز معجونى از عبادات تمامى اصناف ملائکة الله و تمامى موجودات جهان آفرینش است که پیامبر اکرم۹ آن را از سفر معراج براى این امّت سوغات آوردند. در هیچ یک از ادیان گذشته عبادتى به این غنا و کمال وجود نداشت.

نماز زیباترین و کامل‌ترین شکل ارضاى نیاز فطرى روان انسان‌ها به پرستش است.

شکر منعم و تشکّر از کسى که به انسان خوبى کرده است فطرى انسان و فرمان عقل و وجدان است. نماز زیباترین شکل تشکّر از خدا در قبال نعمت‌هاى مادّى و معنوى بى‌شمار اوست.

تجلیل از عظیم و کرنش در برابر عظمت، فطرى انسان است. نماز نیکوترین تجلیل از خداى عظیم و بهترین کرنش در برابر عظمت الهى است.

ستایش از زیبایى و جمال و دلدادگى و ابراز عشق در برابر صاحب حُسن و جمال، فطرى انسان است. نماز زیباترین ستایش حُسن و جمال الهى و کامل‌ترین شکل ابراز عشق و دلدادگى در برابر خداى جمیل است.

ابراز نیاز و طلب یارى از شخص قوىّ و غنىّیى که کریم و سخاوتمند و عارى از بخل باشد و پناه بردن به او در برابر خطرات، فطرى انسان است. نماز ابراز نیاز و طلب یارى از خداى قوىّ غنىّ کریم جواد و پناه بردن به او در برابر خطرات است و مایه‌ى احساس بى‌نیازى انسان از خلق و عزّتمندى در برابر آنان مى‌باشد.

نماز اتّصال به بیکرانه و در نتیجه، نیل به آرامش در تلاطمات زندگى است.

نماز تمدید قواى روحى و نجات از پوچى، یأس و افسردگى ناشى از روزمرّگى زندگى مادّى است.

نماز مایه‌ى نجات از غفلت از خویش در اثر غرق شدن در زندگى مادّى و سبب توجّه و اندیشیدن به خود است.

نماز ذکر و یاد خدا در قالب غنى‌ترین عبارات و حرکات است و مایه‌ى تحکیم و تثبیت ایمان و نیل به یقین و شهود است.

حرکات نمازگزار مثل رکوع، سجود و قنوت، تعبیرى عملى از احساس‌هاى معنوى و سبب تعمیق آن در نمازگزار است.

مفاهیم عبارات و اذکار نماز حاوى عالى‌ترین آموزه‌هاى اعتقادى، معنوى، اخلاقى و اجتماعى است. نماز موجب رسوخ و تثبیت آن آموزه‌ها در وجود انسان است.

تنوّع حالات و حرکات نمازگزار، القاکننده‌ى تنها براى خدا نشستن و برخاستن و حرکت کردن در زندگى است.

تعدّد و تنوّع نمازهاى واجب، مثل نمازهاى یومیّه، آیات، میّت و نمازهاى مستحب، باعث حضور یاد خدا در همه‌ى عرصه‌هاى زندگى است.

نماز پاک‌کننده‌ى روح انسان از کدورت عالم طبیعت و ظلمت دنیاطلبى، غفلت و معصیت است که در جریان زندگى مادّى، روح به آن مبتلا مى‌شود.

نماز مایه‌ى ترمیم آثار تخریبى زندگى مادّى بر لطافت‌هاى روحى و عواطف انسانى و موجب
احیا و تقویت لطافت روحى و رقّت قلب انسان با قرار دادن او در فضاى معنویّت است.

نماز موجب تقویت پایبندى شخص به ارزش‌هاى انسانى، فضیلت و اخلاق و نجات از خودبینى و خودخواهى، خودپسندى و خودپرستى، و کبر و غرور است.

نماز موجب تقویت پایبندى شخص به عدالت و پرهیز از ظلم و تعدّى به حقوق دیگران است. زیرا ذرّه‌اى غصب در آب وضو، یا مکان و یا لباس نمازگزار موجب بطلان نماز است.

نماز سبب یاد خدا و احساس حضور در محضر و منظر الهى و در نتیجه، ورع، تقوا، پرهیز و نهایتاً مصونیّت از آلودگى و گناه در اثر حیا کردن از خدا است. نماز موجب پاکى و پاکیزگى جسم و طهارت و نزهت روح انسان است.

حضور قلب و توجّه در نماز، تمرینى براى نجات از پراکندگى و پریشانى فکر و نیل به تمرکز قواى روحى در زندگى است.

نماز با مقیّد بودن به زمان‌هاى خاص، سبب حاکم شدن نظم در زندگى و زمانبندى در کارهاست.

همزمان رو به یک قبله ایستادن امّت اسلامى، مایه‌ى احساس وحدت و هویّت در بین نمازگزاران تمام جهان است.

حضرت رضا علیه السلام در بیان حقیقت نماز مى‌فرمایند: صِلَةُ اللهِ لِلعَبدِ بِالرَّحمَةِ وَ طَلَبُ الوِصالِ الَى اللهِ مِنَ العَبدِ : صله کردن و پیوستن خداوند با رحمت و مهر، به بنده و طلب کردن وصال خداوند از جانب بنده است.[۱]