گرچه مخلوق در کارى که مى‌کند مستقل نیست و در واقع کار خدا به دست او جارى مى‌شود و او نقش واسطه و مجراى عمل را ایفا مى‌کند، بنابراین هر لطف و نعمتى که به دست مخلوق به انسان مى‌رسد، در حقیقت عطاى خداست. امّا این بدان معنا نیست که انسان در برابر مخلوقى که واسطه‌ى این عطا بوده است هیچ وظیفه‌اى ندارد.

تشکّر از واسطه امرى فطریست، کما اینکه وقتى کسى خدمتى کرده است به او مى‌گویند: دستت درد نکند، و یا به کسى که کار برجسته‌اى انجام داده است مى‌گویند: دست مریزاد. یعنى از دست او که واسطه‌ى عمل بوده است تقدیر و تمجید مى‌شود.

تشکّر از واسطه لازمه‌ى تشکّر از عطاکننده‌ى نعمت است. کما اینکه وقتى سلطان از طریق نماینده‌اش تحفه‌اى براى شخصى مى‌فرستد، احترام به نماینده و تشکّر و قدردانى از او، در واقع اداى احترام و سپاس نسبت به خود سلطان است. متقابلاً بى‌اعتنایى به نماینده و تشکّر نکردن از او، نوعى
توهین به کسى است که او را فرستاده است.

تشکّر نکردن از مخلوقى که واسطه‌ى رسیدن نعمتى از جانب خدا شده است، هم خلاف انصاف و مروّت و وجدان است و هم باعث دلسردى و منصرف شدن او از احسان به دیگران مى‌شود. امام صادق علیه السلام مى‌فرمایند: لَعَنَ اللهُ قاطِعى سَبیلِ المَعروفِ وَ هُوَ الرَّجُلُ یُصنَعُ اِلَیهِ المَعرُوفُ فَتُکَفِّرُهُ (فَیَکفُرُهُ) فَیَمنَعُ صاحِبَهُ مِن اَن یَصنَعَ ذلِکَ اِلى غَیرِهِ: لعنت خدا بر راهزنان و کسانى که راه خوبى را سد مى‌کنند، و آن شخصى است که کار نیکى در حقّ او انجام مى‌شود و او آن را مى‌پوشاند، ناسپاسى مى‌کند و تشکّر به‌جاى نمى‌آورد و در نتیجه، انجام‌دهنده‌ى آن کار نیک را از اینکه چنان عملى را نسبت به دیگرى هم انجام دهد، باز مى‌دارد.[۱]

بر اساس آنچه گفته شد، به حکم وجدان و انصاف و به اقتضاى انسانیّت، باید از مخلوقى که واسطه‌ى نعمت شده است تشکّر کرد و از این طریق او را نیز در انجام کارهاى خیر دلگرم ساخت.

امام سجّاد علیه السلام مى‌فرمایند : اَشکَرُکُم ِللهِ اَشکَرُکُم لِلنّاسِ: شکرگزارترین شما براى خدا، سپاسگزارترین شما براى مردم است.[۲] و امام رضا علیه السلام مى‌فرمایند: مَن لَم یَشکُرِ المُنعِمَ مِنَ الَمخلوقینَ

لَم یَشکُرِ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ: هرکس از مخلوقى که واسطه‌ى نعمتى شده است تشکّر نمى‌کند، از خداى عزّوجلّ تشکّر نمى‌نماید.[۳]