کمال مؤمن در برابرى خوف و رجاى وى با یکدیگر است. امام باقر علیه السلام مى‌فرمایند: اِنَّهُ لَیسَ مِن عَبدٍ مُؤمِنٍ اِلّا وَ فى قَلبِهِ نورانِ، نورُ خیفَةٍ وَ نورُ رَجاءٍ، لَو وُزِنَ هذا لَم یَزِد عَلى هذا وَ لَو وُزِنَ هذا لَم یَزِد عَلى هذا: هیچ بنده‌ى مؤمنى نیست مگر اینکه دو نور در قلبش وجود دارد، نور خوف و ترس و نور رجا و امید. اگر این را وزن کنى بر آن افزونى ندارد و اگر آن را وزن کنى بر این افزونى ندارد.[۱]

گرچه قلب هیچ مؤمنى از دو نور خوف و رجا خالى نیست، امّا در برخى از مؤمنان شدّت رجا بیشتر از خوف است و در برخى دیگر، خوف شدیدتر از رجاست. در اصطلاح اهل عرفان، گروه نخست «خراباتیان» و گروه دوم «مناجاتیان» نامیده مى‌شوند. در مقایسه‌ى بین این دو گروه، کسانى که رجا در آنها غلبه دارد و عبادت و طاعتشان عمدتاً ناشى از رجاست، از اشخاصى که خوف در آنان غلبه دارد و طاعت و عبادتشان عمدتاً ناشى از خوف است، افضلند؛ زیرا پیامد رجا، اُنس و محبّت و دلگرمى، و پیامد خوف، فرارى شدن و نفرت و دلسردى است. البتّه همان‌طور که گفته شد، اشخاصى که خوف و رجائشان با یکدیگر برابر است و هیچ یک از آن دو بر دیگرى غلبه ندارد، از هر دو گروه فوق برتر و مؤمن کاملند.