وصف یار  

هیچ‌یک از مرتاضان هند  با وجود کارهای خارق العاده، نتوانسته بودند نظر مرحوم تناوش را به خود جلب کنند و هیچ‌یک از بزرگان مغرب‌زمین تشنگی او را سیراب نکردند؛ امّا مرحوم آیت‌الله انصاری‌همدانی او را سیراب کردند.[۱]

سیّدجلال، استادش مرحوم آیت‌الله انصاری‌همدانی را خیلی دوست داشت، همیشه از ایشان نام می‌برد و معتقد بود اگر اسم اولیای خدا را بیاورند، در آن مجلس حضور می‌یابند.[۲]

خانم فاطمه انصاری‌همدانی، دختر آیت‌الله انصاری‌همدانی و همسرِ مرحوم تناوش می‌گوید: «مرحوم تناوش به من می‌گفت پدرتان «بزرگ» هستند. امام زمان عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشّریف خیلی ایشان را دوست دارند. حواستان باشد که پدر از شما رضایت داشته باشند.»[۳]

مرحوم تناوش مکرّر در مورد مرحوم آیت‌الله انصاری‌همدانی می‌گفت: «او واصل الی الله بود و مستقیماً توحید را از ذات اقدس حق‌تعالی گرفته بود.»[۴]

آیت‌الله انصاری‌همدانیرحمه الله معتقد بود که ظهورِ «توحید»، «ولایت» است و بلکه «ولایت» مُنْدَک[۵] در «توحید» است و این دو از هم جدایی ندارند. می‌گفت آن‌که وارد اسرار الهی شود، ولیّ خدا و متّصل به خدا و هادی راه خداست و نمی‌شود ولیّ خدا موحّد باشد، امّا ولایت نداشته باشد؛ وارد اسرار الهی شده باشد، امّا سر تسلیم در مقابل پیامبر و ائمه‌ی اطهارعلیهم السلام که مظهر اتمّ اسماء و صفات الهی‌اند، فرود نیاورده باشد و برای همین ایشان درمقابل ائمّهعلیهم السلام مثل یک بنده و غلام بود.[۶]

خیلی افراد با واسطه می‌روند. وجود قطب عالم امکان، نبی اکرمصلی الله علیه و آله هم واسطِ فیض الهی است؛ امّا گاهی هنر در سرِ چشمه نشستن و از چشمه نوشیدن است. مهندس تناوش اوج قوّت آن عارف کامل را در این نقطه می‌دید.[۷]

سیّدجلال نسبت به مرحوم آیت‌الله انصاری‌همدانی، احساسات عمیقِ عاطفی داشت و حتّی در جزئیات رفتار از آن بزرگ تقلید می‌کرد. آن‌طور که متوجّه شدم دقّت در تقلید از جزئیّات رفتار مرحوم آقا، از جانبِ ایشان، جنبه‌ی «توسّط»[۸] داشت و بسیار بر آن پایبندی نشان می‌داد. سیّدجلال در ایّامی که توانایی روزه گرفتن داشت، در بدو افطار هر جا که بود، هفت عدد بادام به همراه داشت و معتقد بود مرحوم آقا این چنین افطار می‌فرمودند.[۹]

در دست‌نوشته‌های سیّدجلال در وصف کمالات مرحوم آیت‌الله انصاری‌همدانی آمده است:

زیارتش سودایی، قدم برداشتنش پنهانی، لب گشودنش بی‌مثال، دعا گفتنش تماشایی، نمازش کبریایی، ایستادنش وقار، رکوعش عبودیت، سجودش محبّت، تشّهدش در مقابل ایزد، سلامش کمال، سجده شکرش فنا، حرکتش سریع، تفکرش طولانی، پندش کوتاه، صبرش ایوبی، صورتش ملکوتی، سیرتش یزدانی، قلبش قوی، نادرة دوران، تواضعش پُرصفا، سلامش بی‌ادّعا، خُلقش پیغمبری، رفتارش خداپسند، رفیقانش مرید، صحرایش جلوة حق، محرابش قبلة دادار، مسجدش مسجد پیغمبر، منبرش اِخبار از عالم اسراردار، دعایش کوتاه، در کوچه و بازارش با تبسّم، خلوت شبش را خدا می‌داند و بس. در عالم عرفان بی‌مثال، در شریعت مرجع تقلید، در حقیقت حق کامل، در رضا دُرّ شاهوار درگاه تقدیر، در فنا ماهی دریای توحید، در توجّه کوه معرفت، در توکل دنیای امید، در فنای لله یا ایتها النّفس المطمئنّه، در فلسفه استاد افلاطون، در منطق هم‌مکتب بوعلی سینا، در معرفت ثانی سلمان، در عبودیت شاگرد مولا، در تفسیر مهد جعفربن‌محمّد الصّادق، در اَخبار و احادیث مستطیعِ مستطیع.

سیّدجلال که گاه از عباراتِ منظوم برای بیان احساسات و عواطف خود استفاده می‌کرد، چنین سروده است: