0211061 نتایج حاصل از یقظه و بیداری چیست؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 68.

پس از يقظه و بيدارى و پى بردن شخص به اينكه چه عظمت ها و كمالاتى براى او دسترسى پذير است و او تاكنون عمر خويش را صرف غوطه ورى و فرورفتن هرچه بيشتر در منجلاب گناه و معصيت و هوس رانى و لذّت جويى هاى حيوانى و نفسانى كرده است، و از آن کمالات، محروم مانده است، اولاً، با تمام وجود از روند گذشته ى خود پشيمان مى گردد و مصمّم مى شود مسير و رويّه ى گذشته را ترك كند و راه طهارت و تعالى را در پيش گيرد (توبه) و ثانیاً، با تمام وجود خواستار و طالب نيل به آن عظمت ها و كمالات می شود.




منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211062حقیقت باطنی گناه چیست؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص69 تا 70

در عالم، هر چيز ظاهر و مُلكى دارد كه با حواسّ ظاهرى انسان قابل درك است و باطن و ملكوتى دارد كه از حواسّ ظاهرى پوشيده و با ادراكات باطنى انسان قابل احساس مى باشد. چنان كه قرآن كريم براى تمامى موجودات عالم، هم مُلكى قائل است كه در يد قدرت الهى قرار دارد، و هم ملكوتى، كه آن نيز تحت قدرت الهى است. كارهاى انسان و از جمله معاصى او نيز ظاهر و مُلكى دارد، كه همان جنبه ى محسوس جسمانى و نفسانى آن است، و ملكوتى دارد، كه از حواسّ ظاهرى انسان پوشيده است و تنها با بيدار شدن باطن انسان از راه نايل شدن به موت و فعّال شدن ادراكات باطنى، احساس مى شود، خواه موت اضطرارى كه همزمان با فوت براى تمامى انسان ها حاصل مى شود، و خواه موت اختيارى، كه در حين زندگى دنيوى براى كسانى كه از راه تهذيب نفس، از دنيا قطع تعلّق و دلبستگى مى كنند، حاصل مى گردد. 
ظاهر معاصى همان لذّت ها و شيرينى هاى نفسانى و جسمانى است كه با حواسّ ظاهرى احساس مى شوند، امّا باطن گناهان، كه از حواسّ ظاهرى پوشيده اند، آتش، كثافات، سَموم و حميم است. چنان كه قرآن كريم آنچه را شخص معصيت كار با غصب ظالمانه ى اموال يتيمان به دست آورده است و مى خورد، يا آنچه را از راه كتمان آيات الهى و فروختن آنها به بهايى اندك كسب كرده و به خوردن آن مشغول است، جز آتش كه به معده ى او وارد مى شود، چيزى نمى داند. گناهكاران، كه پيش از نيل به موت، تنها حواسّ ظاهريشان كار مى كند و از اينكه اشياء و افعال باطنى دارند، غافلند؛ آنچه در دنيا حس مى كنند، لذايذ و شيرينى گناه است، امّا پس از فوت، كه به موت نايل و ادراكات باطنيشان فعّال و بيدار مى شود، سوزندگى آتشى را كه در دنيا خورده اند، احساس مى كنند و شعله هاى آن را كه تمامى وجودشان را دربر گرفته است، مشاهده خواهند كرد و اين در حالى است كه پيش از فوت نيز اين آتش آنها را دربر گرفته بود، امّا آن را احساس نمى كردند. چنان كه قرآن كريم به همين واقعيّت در مورد كافران تصريح نموده است. 
بر اساس آنچه گفته شد، مى توان به اين حقيقت پى برد كه پاداش و كيفرى كه اشخاص در آخرت با آن مواجهند، چيزى جز باطن و ملكوت همان اعمال و اخلاق، روحيّات و افكار، و عقايد و ايمانى كه در دنيا كسب كرده اند، نيست. قرآن كريم بر اين امر بارها تصريح و تأكيد نموده است. 

بنابراين تمامى عذاب هاى اخروى كه آيات و احاديث بيان كرده اند، از آتش، زَقّوم، حَميم و غِسلين گرفته تا ديگر عذاب ها، همه باطن معصيت هايى است كه ظاهرى جذّاب، شيرين و فريبنده دارند؛ همچون سمّ مهلكى كه درون شيرينى خوشمزه اى تعبيه شده است.
پى بردن به ماهيّت واقعى گناه كه در پشت پرده ى نازك و ناپايدار فريبنده ى آن قرار دارد، يكى از عوامل مهمّ انزجار، بيزارى، فاصله گرفتن و فرارى شدن از گناهان است.





منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211063ارتكاب گناه چه تعارضي با روح انصاف و انسانيت دارد؟
پاسخ: مهدي طيّب، شراب طهور، ص 71

اگر كسى بى طمع، بى غرض و بدون اينكه نيازى داشته باشد، صرفا از سر محبّت و لطف، بارها و بارها به انسان خوبى كند، در گرفتارى ها به داد او برسد و در نيازمندى و درماندگى، هر آنچه از دستش برمى آيد را بى دريغ نثار او كند و پس از سال هاى متمادى احسان و لطف، يك بار از انسان درخواستى كند كه در توان اوست، چقدر بى انصافى و نمك ناشناسى است كه باوجود آن همه خوبى، انسان از انجام خواسته ى مزبور امتناع كند و پاسخ منفى به او دهد. هركس بويى از انسانيّت برده است، چنين رفتارى را به شدّت زشت و قبيح مى داند و محكوم مى كند. اين در شرايطى است كه طرف مقابل، براى رفع نياز و به سود خود چيزى را درخواست كند. امّا اگر درخواست او نيز براى رسيدن سودى به شخص انجام دهنده يا در امان ماندن او از خطرى باشد و خود وى مطلقا نفعى از انجام شدن آن خواسته نصيبش نشود و در آن شرايط، انسان تجرّى بورزد، سخن او را زير پا گذارد و از انجام آن سر باز زند، كارش چقدر زشت تر و نفرت انگيزتر خواهد بود.
خداى متعال بنده اش را غرق لطف، فضل، احسان و اِنعام خويش نموده است و پياپى تحفه هاى جديدى از معدن فضل خود بر او نثار مى كند، بى آنكه احتياج و چشم طمعى به آن بنده داشته و حتّى عطاى خود را منوط به تشكّر و قدردانى او كرده باشد و با توجّه به اينكه آن بنده از باطن و ملكوت اشياء و اعمال بى خبر است، براى اينكه به دام آنچه در باطن، مهلك و زيان بار است نيفتد و از آنچه باطنش نافع و گران بهاست محروم نماند، از سر لطف و محبّت نسبت به وى، از طريق انبياى عظام(عليهم السّلام) از او خواسته است كه از برخى كارها بپرهيزد و بعضى اعمال را انجام دهد، بى آنكه خود از فرمان برى اين بنده سودى ببرد يا از سركشى او زيانى متوجّهش شود. در چنين شرايطى، از نظر موازين اخلاقى و ارزش هاى انسانى و از منظر انصاف و مروّت، تا چه حد زشت و نفرت انگيز است كه آن بنده بر آن همه لطف و عطا و مهر و سخاى خدا چشم ببندد، آنها را ناديده بگيرد، نمك ناشناسانه و جسورانه تجرّى ورزد، در برابر دستورات پروردگار كريم خود بى اعتنايى و سركشى كند و فرموده ى خداى مهربان را زير پا گذارد و از آن تمرّد ورزد و بى پروا آنچه را خداوند پرهيز داده، مرتكب شود و آنچه را تجويز نموده، ترك كند!
توجّه به نكته ى فوق، قبح اخلاقى معصيت را براى انسان آشكار و شخص را از آن منزجر و فرارى مى كند.







منبع: سايت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211064ارتكاب گناه چه آثار مخربی در وجود انسان به جا می‌گذارد؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 72

معصيت، دل را فاسد و تباه مى كند و در صورت تداوم و افراط، آن را واژگونه و از هويّت اصلى خود خارج مى سازد و راه بازگشت به نيكى ها و پاكى ها را بر آن سد مى كند. امام باقر(علیه السّلام) مى فرمايند : ما شَىءٌ اَفسَدَ لِلقَلبِ مِنَ الخَطيئَةِ. اِنَّ القَلبَ لَيُواقِعُ الخَطيئَةَ فَما تَزالُ بِهِ حَتّى تَغلِبَ عَلَيهِ فَيُصَيِّرَ اَسفَلَهُ اَعلاهُ وَ اَعلاهُ اَسفَلَهُ: هيچ چيز مانند خلافكارى و گناه، دل را فاسد نمى كند. قلب با گناه درمی‌آميزد و اين وضعيّت ادامه مى يابد تا جايى كه گناه بر دل چيره مى شود و آن را واژگونه و زير و رو مى كند. همچنين آن حضرت مى فرمايند: ما مِن عَبدٍ اِلّا وَ فى قَلبِهِ نُكتَةٌ بَيضاءُ، فَاِذا اَذنَبَ ذَنبآ، خَرَجَ  فِى النُّكتَةِ نُكتَةٌ سَوداءُ. فَاِن تابَ، ذَهَبَ تِلكَ السَّوادُ وَ اِن تَمادَى فِى الذُّنوبِ، زادَ ذلِكَ السَّوادُ حَتّى يُغَطِّىَ البَياضَ. فَاِذا غَطَّى البَياضَ، لَم يَرجِع صاحِبُهُ اِلى خَيرٍ اَبَدآ: هيچ بنده‌اى نيست مگر اينكه در قلبش نقطه ى سفيدى وجود دارد. هنگامى كه مرتكب گناهى مى شود، نقطه ى سياهى در آن نقطه بيرون مى آيد. اگر توبه كند، آن سياهى از بين مى رود و اگر در ارتكاب گناه مداومت ورزد، آن سياهى زياد مى شود تا جايى كه تمامى آن سفيدى را مى پوشاند. وقتى آن سفيدى پوشيده شد، صاحب آن قلب هرگز به نيكى بازنخواهد گشت. 
غوطه ورى در لذّت هاى جسمانى و نفسانى، هوس رانى، شكم چرانى، شهوت رانى و غرق شدن در رفاه مادّى، دل را مى ميراند و لطافت و رقّت و حسّاس بودن آن را در برابر امور معنوى از بين مى برد. در نتيجه، صاحب چنين قلب قسى و بى احساسى، از درك لذّت هاى معنوى محروم مى شود و ديگر نمى تواند حلاوت و شيرينى ذكر، دعا، عبادت و راز و نياز عاشقانه با خدا را احساس كند و لذا نسبت به امور معنوى بى رغبت مى شود.






منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211065اصل و حقیقت توبه چیست و توبه راستین در فرد تائب چه پیامد‌هایی دارد؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 72 تا 73

با پى بردن به ماهيّت پليد و خطرناك گناه، از يك سو و زشتى و قباحت اخلاقى آن، از سوى ديگر و زيان هاى معصيت كارى، هوس رانى و لذّت جويى هاى مادّى، از ديگر سو، شخص از اينكه تاكنون به اين امور زشت و ويرانگر مبتلا بوده و در اثر آن، لحظه به لحظه از بلنداى كمال انسانى دورتر مى شده و در سياه چال تباهى ها و انحطاط ها بيشتر فرو مى رفته است، پشيمان و شرمنده مى شود و از رويّه ى پيشين خود منزجر و متنفّر مى گردد. اين ندامت و شرمندگى، گوهر اصلى توبه است. چنانكه پيامبر اكرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) مى فرمايند: اَلنَّدَمُ تَوبَةٌ: ندامت و پشيمانى، توبه است. 
ندامت و پشيمانى، سه پيامد عملى دارد كه از آنها به لوازم توبه تعبير مى شود و وجود آنها حاكى از راستين بودن ندامت است.
نخستين اثر عملى ندامت، عزم قاطع بر ترك هميشگى گناهان و معاصى، بطالت و تباهى ها و رويّه و مسير نادرست و منحطّ گذشته است.
دومين اثر عملى ندامت، با تمام توان در مقام جبران خطاها و جرائم گذشته برآمدن، به ترميم خسارات و لطمات وارده بر خويش و ديگران پرداختن و به جبران حقوق تضييع شده ى خدا، خلق و خود مبادرت ورزيدن است.
سومين اثر عملى ندامت، با تمام وجود از خداوند پوزش خواهى و طلب بخشش نمودن است، در حالى كه شخص از يك سو به دليل عظمت جرائم و جساراتش، به هيچ وجه خود را مستحقّ بخشيده شدن نمى داند، امّا از سوى ديگر، با توجّه به بيكرانگى فضل و رحمت الهى، يقين دارد كه محال است خداوند درخواست عفو او را نپذيرد و او را از درگاه خويش نااميد كند.





منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211066چرا باید در اوّلین فرصت اقدام به توبه كرد و آن را به تأخیر نینداخت؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 73

هرچند اگر شناخت زشتى و پليدى و ويرانگرى گناه و هوسرانى، عميق و دقيق باشد، محال است شخص بلافاصله از گذشته ى خويش شرمنده و پشيمان نشود و درصدد ترك گناه و جبران گذشته و پوزش خواهى از خدا برنيايد، امّا تأكيد بر اين نكته خالى از فايده نيست كه توبه امرى است كه به هيچ وجه نبايد به تأخير افكنده شود. زيرا از يك سو با تداوم راه باطل پيشين، اعتياد به گناه پديد مى آيد و هر لحظه اعتياد مزبور شديدتر و ترك آن دشوارتر مى شود و ممكن است كار به جايى برسد كه به طور كلّى امكان ترك آن از بين برود و راه بازگشت براى هميشه بسته شود.
از سوى ديگر، هيچ كس از آينده باخبر نيست و نمى داند عمر او چه زمانى به پايان مى رسد. مرگ، هيچ زمان تعريف شده ى يكسانى براى همه ى افراد ندارد. در سنّ نوجوانى، جوانى، ميانسالى، پيرى و كهنسالى، هر لحظه ممكن است اجل شخص فرا رسد و مهلت و فرصت توبه براى هميشه از دست او برود. تأكيد فراوانى كه در احاديث بر اجتناب از تسويف و به تأخير افكندن توبه شده، به دليل وجود همين خطر است.




منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211067چرا همه نیازمند به توبه‌اند؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 74

لازمه ى رشد و بالا رفتن مرتبه ى كمال هر شخص اين است كه آنچه در مرتبه ى قبل انجام داده است، به نظرش ناقص و ناكافى بيايد و به سبب آن شرمنده و خجل باشد و در مقام پوزش و عذرخواهى برآيد. بنابراين هركس در هر مرتبه اى كه قرار دارد، وقتى به آنچه در مراحل قبل انجام داده است، توجّه و نگاه مى كند، در پيشگاه خداوند احساس شرمندگى مى نمايد و در صدد عذرخواهى و توبه برمى آيد، لذا از كوچكترين تا بلند مرتبه ترين و كامل ترين انسان ها، همگى نيازمند به توبه اند. امّا آنچه در هر مرتبه در شخص احساس شرمندگى و ندامت و طلب پوزش پديد مى آورد، با مراتب ديگر متفاوت است.
يكى از ارتكاب معصيت و ترك طاعت، ديگرى از كوچك، اندك و كم اهمّيّت شمردن گناهان خود، سومى از بزرگ شمردن طاعات و عبادات خود، چهارمى از سستى و كوتاهى خويش در ترك مكروهات و انجام مستحبّات، پنجمى از هدر دادن عمر در اثر اشتغال بيش از حدّ ضرورت به مباحات و لذّت هاى حلال ظاهرى، ششمى از كوتاهى و ناتوانى خود در معرفت، شكر و عبادت حضرت حق، هفتمى از اينكه در طاعات و عباداتش در پى نجات از دوزخ و دستيابى به بهشت بوده است، هشتمى به دليل اينكه هنوز آنگونه نشده كه هم سليقه ى خدا باشد و هر آنچه را خدا مى پسندد بپسندد و آرزو كند، نهمى از اينكه چرا چنان مستغرق و محو و مبهوت جمال الهى نيست كه خود و هرچه جز اوست را نبيند و وجودشان را احساس نكند و دهمى از ...، شرمنده، نادم، عذرخواه و تائب است. مواردى كه به عنوان نمونه ذكر شد، مصداق اين فرموده ى منسوب به پيامبر اكرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) است كه: حَسَناتُ الاَبرارِ سَيِّئاتُ المُقَرَّبينَ: آنچه براى نيكان، حسنه به شمار مى آيد، براى مقرّبان در حكم سيّئه است. 
توجّه به مطلب فوق، حقيقت نيازمندى همگان به توبه را، در هر مرتبه اى از مراتب كمال كه باشند، آشكار مى كند. به همين دليل قرآن كريم تمامى مؤمنان را، از كوچك ترين و گناهكارترين فرد، تا شخص پيامبر اكرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) كه در بالاترين مرتبه ى ايمان و كمال قرار دارند، به توبه كردن فراخوانده و فرموده است: تُوبوا اِلىَ اللهِ جَميعا اَيُّهَا المُؤمِنونَ لَعَلَّكُم تُفلِحونَ: اى مؤمنان! همگى در پيشگاه الهى توبه كنيد، باشد كه رستگار شويد. 





منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211068با توجه به اینکه در آستانه سلوک, انسان نیازمند به یک توبه خاص است, برای اقدام به این توبه, چه روشی توصیه می‌شود؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 75 تا 78

گرچه همان طور كه گفته شد، همگان در همه ى مراحل نيازمند به توبه اند، امّا پس از يقظه و بيدارى، در آستانه ى سلوك، سالك براى ايجاد تحوّل عظيم و بنيادى در رويّه و روش زندگى خود، نيازمند به توبه اى خاص است. براى انجام اين توبه، توصيه مى شود سالك به ترتيب زير عمل كند.
1. دفترچه اى براى اين كار تهيّه كند و هر چند صفحه ى آن را به يكى از اعضاى ظاهر و صفحاتى را هم به دل و فكر خود اختصاص دهد و در صفحه ى مربوط به هر عضو، گناهانى را كه مى توان با آن عضو مرتكب شد، يادداشت كند.
2. چند روزى به گذشته ى خود بينديشد و هر يك از گناهان فوق و دفعاتى كه آنها را مرتكب شده است در صفحه ى مربوط به آن يادداشت كند و همانند بازجويى كه پرونده ى مجرميّت متّهمى را براى محاكمه و مجازات تشكيل داده است و تكميل مى كند، به اين نحو پروندهى مجرميّت خود را تشكيل دهد و تكميل كند.
3. گناهانى را كه جبران پذير است، اعم از حقّ الله و حقّ النّاس، در حدّ توان جبران كند. قضا و كفّاره ى عبادات ترك شده و پرداخت حقوق شرعى عقب افتاده را در برنامه ى كار خود قرار دهد. همچنين حقوق مالى كه ديگران بر گردن او دارند را بپردازد و آسيب و آزارى را كه از او به ديگران رسيده است با عذرخواهى، و در صورت لزوم، با تن دادن به قصاص، جبران كند.
4. با مراجعه به آيات قرآن و احاديث معصومين (علیهم السّلام)، كيفرهاى كسانى را كه چنان گناهانى مرتكب شده اند مطالعه و در مورد آنها تأمّل و تفكّر كند؛ اعم از بلايا و نكبات دنيوى، سختى جان دادن، عذاب عالم قبر و برزخ، فشارها و مشقّات عالم محشر، عذاب هاى دوزخ همچون سوختن در آتش، اسارت در غل و زنجيرهاى آتشين، حمله و آزار افعى هاى سهمگين، انباشتن شكم از زقّوم، حميم و غسلين، شكنجه شدن توسّط ملائكه ى عذاب، همنشينى و هممكانى با شياطين و محروميّت از نعمت هاى گوناگون بهشتى و از همجوارى با اولياى الهى و ...
5. براى جلوگيرى از سوءاستفاده ى شيطان از هول و هراسى كه پس از تأمّل در مورد عذاب هايى كه او را تهديد مى كند، ايجاد شده است و براى اينكه در اين فرصت، روح يأس و نااميدى را در وى ندمد و او را از توبه منصرف نكند، در آيات و احاديث حاوى وعده هاى الهى در پذيرفتن توبه ى تائبان با هر ميزان گناه كه داشته باشند و نيز آيات و احاديث حاوى تحذير خداوند از يأس و قنوط از رحمت الهى در عين داشتن بيشترين و بالاترين گناهان، تفكّر كند.
6. براى اينكه شيطان نتواند با القاء اين مطلب كه وعده ى پذيرفته شدن توبه، ناظر به تائبانى است كه توبه اى تمام عيار مى كنند، نه كسانى چون او كه توبه شان سطحى و ناقص است، او را مجدّدا نااميد و از توبه كردن منصرف كند؛ توجّه كند كه توبه ى سطحى و ناقص از توبه نكردن بهتر است و چه بسا همين توبه ى سطحى و ناقص كه در توان اوست، خود سبب شود خداوند توفيق توبه ى عميق و تمام عيار را نصيب او كند. بر اين اساس، مصمّم شود به هر مرتبه اى از توبه كه در توان اوست اقدام كند، گرچه در حدّ كمال توبه نباشد.
7. براى اينكه با القاء اين مطلب كه چگونه با اين همه بى آبرويى كه با ارتكاب گناهان براى خود فراهم آورده است شرم نمى كند به در خانه ى خدا رود و از او درخواست پذيرش توبه كند، شيطان نتواند او را از توبه كردن منصرف سازد، ضمن پذيرش اينكه به راستى با آن همه گناه در پيشگاه خداوند آبرويى برايش باقى نمانده است، توجّه كند كه در درگاه الهى آبرومندانى چون انبيا و اوليا(علیهم السّلام) وجود دارند كه اگر آنها را نزد خدا شفيع و واسطه قرار دهد و آنها از خدا درخواست كنند كه توبه ى او را بپذيرد، محال است خداوند در به رويشان نگشايد و به آنها پاسخ منفى دهد؛ در پيروى از رهنمود قرآنى، از پيامبر اكرم و اهل بيت پاكش (علیهم السّلام) درخواست شفاعت كند و به مدد شفاعت ايشان عزم بر توبه نمايد.
8. اكنون كه بر وساوس شيطانى غالب و بر انجام توبه مصمّم شد، غسل توبه كند، وضو بگيرد و مقدارى پول به اندازه ى توان خود، هرچند اندك، براى صدقه كنار بگذارد. سپس در مكانى خلوت، برخى از دعاهايى را كه از معصومين (علیهم السّلام) در مقام توبه رسيده است، با توجّه به معناى آنها، و اگر  قادر به درك مفاهيم عربى دعاها نيست، ترجمه ى فارسى آنها را بخواند، تا حال روحى توبه در وى تقويت شود، و با رقّت قلبى كه در او به وجود آمده است، اشك پشيمانى و ندامت از ديدگانش جارى شود.
9. از تمام كسانى كه به او بدى كرده اند درگذرد و از خداوند براى آنها طلب بخشش كند. آنگاه از خدا بخواهد اكنون كه او با تمام كوچكى و نيازش، كسانى را كه حقّ او را ضايع و به او بدى كرده اند، بخشيد؛ خداوند بزرگ و بى نياز نيز متقابلا او را كه بدى كرده است ببخشايد و به كسانى هم كه حقّى بر گردن او دارند و او نتوانسته است آنها را بيابد يا در توانش نبوده تا حقوق تضييع شده ى آنها را جبران كند، به قدرى از خزانه ى لطف و رحمتش عطا كند تا از حقّى كه بر گردن او دارند، صرف نظر و او را حلال كنند.
10. اكنون برخيزد و دو نماز دو ركعتى پى درپى (بى آنكه بين دو نماز رو از قبله برگرداند يا حرفى بزند)، به نيّت نماز توبه بخواند و در هر ركعت، پس از سوره ى حمد، سه بار سوره ى قُل هُوَ اللهُ اَحَدٌ، يك بار سوره ى قُل اَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ و يك بار سوره ى قُل اَعُوذُ بِرَبِّ الفَلَقِ را بخواند. پس از سلام نماز دوم، بدون روى برگرداندن از قبله يا سخن گفتن، با توجّه، هفتاد بار اَستَغفِرُ اللهَ رَبّى وَ اَتوبُ اِلَيهِ بگويد و در حين استغفار، گناهانى را كه مرتكب شده است در نظر آورد. پس از پايان استغفارها بگويد : لا حَولَ وَ لا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ العَلىِّ العَظيمِ. يا عَزيزُ يا غَفّارُ، اِغفِر لِى ذُنوبى وَ ذُنوبَ جَميعِ المُؤمِنينَ وَ المُؤمِناتِ، فَاِنَّهُ لا يَغفِرُ الذُّنوبَ اِلّا اَنتَ: نيرو و توانى جز از جانب خداى بلندمرتبه و بزرگ وجود ندارد. اى خداى قدرتمند و اى خداى بسيار بخشنده و خطاپوش! گناهان من و گناهان تمامى مردان و زنان مؤمن را ببخش؛ زيرا جز تو كسى گناهان را نمى بخشد. 
اين توبه، گناهان او را هر چند زياد باشد، تماما مى شويد، و همچون كسى مى شود كه گناهى  مرتكب نشده است. امّا چون زمان طى شده در گناه، كه مى توانست صرف طاعت و عبادت گردد و  علاوه بر اينكه به سقوط و تنزّل او نينجامد، مايه ى صعود و ترقّى وى شود، در اثر توبه باز نمى گردد، براى جبران عقب افتادگى ناشى از هدر رفتن زمان مزبور، سالك بايد به اعمال صالح و حسنات روى آورد و با مجاهدت و كوشش در انجام آنها، زمينه اى فراهم آورد كه خداوند در نامه ى اعمال او به جاى سيّئاتى كه محو نمود، حسناتى را كه هنگام ارتكاب آن سيّئات مى توانست انجام دهد و نداد، ثبت نمايد تا اين گونه، خسارت‌هاى ناشى از ارتكاب معصيت نيز كلاًّ برطرف و جبران شود. در اين رابطه قرآن كريم مى فرمايد: اِنَّ الحَسَناتِ يُذهِبنَ السَّيِّئاتِ: خوبی‌ها، بدى ها را از بين مى برد. بر همين اساس، پيامبر اكرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) مى فرمايند: اَتبِعِ السَّيِّئَةَ الحَسَنَةَ تَمحُها: در پى بدى، نيكى كن تا آثار آن را از بين ببرد. همچنين قرآن كريم مى فرمايد : اِلّا مَن تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلا صالِحآ فَاُولئِكَ يُبَدِّلُ اللهُ سَيِّئاتِهِم حَسَناتٍ وَ كانَ اللهُ غَفورا رَحيمآ : مگر كسى كه توبه كند و ايمان آورد و كارى شايسته  انجام دهد، آنان، خداوند بدكاريشان را به نيكوكارى مبدّل مى كند و خداوند همواره آمرزنده اى مهربان است. 






منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211069 طلب پیامد چیست و طلب تمام‌عیار چه ویژگی‌ها و علائمی دارد؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 79

يكى از پيامدهاى يقظه و بيدارى و پى بردن به عظمت ها و كمالاتى كه براى شخص دسترسى پذير بوده و او از آنها محروم مانده است، با تمام وجود خواستار نيل به آن عظمت ها و كمالات شدن است.
طلب راستين، همه ى وجود سالك را عطشناك وصول به كمال مى سازد و قرار و آرام را از او سلب مى كند، به نحوى كه تا دستيابى به شاهد مقصود، از تكاپو و تلاش باز نمى ايستد و قادر نيست به چيزى جز آن فكر كند.
خالص، بى غرض و بى شائبه درصدد طىّ طريق برآمدن، جز نيل به قرب الهى، هيچ خواسته اى نداشتن، به دستاوردهاى دنيوى و اخروى يا به كشف و كرامات ناشى از سلوك فكر نكردن و تنها به ايفاى وظايف و اداى ادب بندگى در پيشگاه حضرت حق، انديشيدن، شرط صدق در طلب است.
با پديد آمدن چنين طلبى، عزمى قاطع و تمام عيار بر طىّ طريق عرفان در سالك ايجاد مى شود و سالك با خود و خداى خود عهد می‌كند، به هر قيمتى، حتّى به بهاى جان، اين راه را تا پايان ادامه دهد. در عرصه ى عمل، سالك به اين عهد و پيمان وفادار و در راه سلوك با همه ى توان و تمام وجود ثابت قدم و پايدار مى ماند. امام سجّاد(علیه السّلام) به خدا عرضه مى دارند: عَلِمتُ اَنَّ اَفضَلَ زادِ الرّاحِلِ اِلَيكَ عَزمُ اِرادَةٍ يَختارُكَ بِها: دانستم برترين توشه ى سالك، خواست شديدى است كه به سبب آن، تو را بر هرچه جز تو، ترجيح مى دهد و برمى گزيند. 

دست از طلب ندارم تا كام من برآيد
يا تن رسد به جانان، يا جان ز تن برآيد


طلب و خواست راستين، بى درنگ شخص را به ايجاد آمادگى در خود و فراهم آوردن مقدّمات و تهيّه ى قوا و امكانات لازم براى نيل به مقصود و مطلوب وا مى دارد. لذا لازمه ى طلب، دست به كار شدن و تلاش بى وقفه براى دستيابى به مقصود است. طلب بدون تلاش جز ادّعايى گزاف و سخنى تهى از حقيقت نيست و چيزى جز به دروغ و پندار، اَداى اهل طلب را درآوردن نمى باشد.





منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211070كمترین میزان طلب كه مقبول خداوند است، چیست؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 79 تا 80

حدّاقل ميزان طلبى كه در سلوك مى تواند كارساز باشد، اين است كه اگر هم اهتمام به دنيا در شخص باقى است، لااقل بخش اعظم همّ و خواسته ى او نيل به رستگارى و تعالى باشد و اهتمام به دنيا بخش كوچكتر خواسته ى او را تشكيل دهد. پيامبر اكرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به پيشگاه الهى عرضه مى دارند : اَللّهُمَّ لا تَجعَلِ الدُّنيا اَكبَرَ هَمِّنا وَ لا مَبلَغَ عِلمِنا: پروردگارا! دنيا را خواسته ى بزرگتر ما و سرحدّ دانايى ما قرار مده. 
شخصى كه همّ بزرگتر او نيل به تعالى و تقرّب است، سرانجام به جايى مى رسد كه به طور كامل از جاذبه ى ديگر خواسته ها رها می‌شود و تمامى خواست او را تعالى و تقرّب به حضرت حق دربرمى گيرد. براى مثال، وجود چنين شخصى رامى توان به ترازوهايى كه در گذشته رايج بود تشبيه كرد. ترازوهاى مزبور از چوبى تشكيل شده بود كه در وسط آن، دسته اى براى بلند كردن ترازو قرار داشت و در دو انتهاى آن، تسمه هايى وجود داشت كه به كفّه هاى ترازو منتهى مى شد. در يك كفّه وزنه و در كفّه ى ديگر جنسى كه وزن می‌شد قرار مى گرفت. در چنين ترازويى، اگر يكى از دو كفّه سنگين تر از ديگرى بود، وقتى شخص دسته ى آن را مى گرفت و ترازو را از زمين بلند مى كرد، كفّه ى سنگين تر به پايين و كفّه ى سبكتر به بالا مى رفت و اين حركت آن قدر ادامه مى يافت كه سرانجام چوبه ى ترازو به حالت عمودى درمى آمد و كفّه ى سبكتر كه كاملاً بالا رفته بود، واژگون مى شد و هرچه در آن بود فرو مى ريخت. اگر در ترازوى وجود شخص، كفّه ى خواسته هاى دنيوى سبكتر باشد، چنين اتّفاقى مى افتد و درنهايت، وجود او از خواسته هاى دنيوى خالى مى شود.






منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211071در مسیر سیر و سلوك عرفانی، آیا سالک می‌تواند بدون تلاش شخصی و با تکیه بر دیگران, به رشد و كمال برسد؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 80 تا 82

در حالى كه خداى متعال تأمين نيازمندى هاى زندگى دنيوى انسانها را تضمين نموده و بر عهده گرفته و از آنها خواسته است در پى خودسازى، تعالى معنوى و ساختن آخرتى مطلوب براى خود باشند؛ متأسّفانه، اكثر آنها، عمر خود را صرف دنياطلبى و كسب مال دنيا كرده و از خودسازى و اصلاح امر آخرت خويش باز مانده اند و از خدا درخواست مى كنند آخرتشان را سامان دهد. هم چون دانشجويى كه پدر، تأمين مخارج و لوازم تحصيل او را عهده دار شده و از فرزندش خواسته است تمام تلاش خود را صرف علم آموزى كند؛ امّا فرزند كه به جاى تحصيل علم، همه ى وقت خود را صرف كسب و كار كرده و درسى نخوانده است، هنگام امتحان، از پدرش درخواست مى نمايد كارى كند كه او در امتحان موفّق شود و نمره ى خوبى بياورد.
پيامبر اكرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) مى فرمايند: اَيُّهَا النّاسُ اَقبِلوا عَلى ما كَلَّفتُمُوهُ مِن اِصلاحِ آخِرَتِكُم وَ اَعرِضوا عَمّا ضُمِنَ لَكُم مِن دُنياكُم: اى مردم! به اصلاح امر آخرتتان، كه بدان مكلّف شده ايد، روى آوريد و از پرداختن به نيازهاى دنيويتان، كه براى شما تضمين شده است، روى برگردانيد.
اميرالمؤمنين (علیه السّلام) مى فرمايند: قَد تَكَفَّلَ لَكُم بِالرِّزقِ وَ اُمِرتُم بِالعَمَلِ، فَلا يَكونَنَّ المَضمُونُ لَكُم طَلَبُهُ اَولى بِكُم مِنَ المَفروضِ عَلَيكُم عَمَلُهُ، مَعَ اَنَّهُ وَ اللهِ لَقَدِ اعتَرَضَ الشَّكُّ وَ دَخَلَ اليَقينُ حَتّى كَأَنَّ الَّذى ضُمِنَ لَكُم قَد فُرِضَ عَلَيكُم وَ كَاَنَّ الَّذى قَد فُرِضَ عَلَيكُم قَد وُضِعَ عَنكُم: همانا خداوند روزيتان را عهده دار شده است و شما به انجام دستورات الهى مأمور شده ايد. پس طلب آنچه براى شما تضمين شده، بر آنچه انجام آن بر شما واجب گرديده، مقدّم نباشد. با اين وجود، به خدا سوگند شك عارض شده و به يقين نفوذ كرده است تا جايى كه گويى آنچه براى شما تضمين شده است بر شما واجب گرديده كه در طلب آن برآييد و گويا آنچه بر شما واجب شده، انجامش از عهده ى شما برداشته شده است. امام عسكرى (علیه السّلام) نيز مى فرمايند: لا يَشغَلُكَ رِزقٌ مَضمونٌ عَن عَمَلٍ مَفروضٍ: روزىاى كه براى تو تضمين شده است تو را از انجام عملى كه بر تو واجب است باز ندارد.  
نكته ى مهمّى كه در سلوك عرفانى بايد بدان توجّه داشت اين است كه تنها خود سالك مى تواند در اصلاح و تهذيب و تعالى و كمال خويش مؤثّر باشد و لذا در نيل به كمال، خود بايد كار خويش را انجام دهد. سالك بايد مسؤوليّت خود را در طىّ طريق كمال بپذيرد و درصدد نباشد آن را به دوش ديگرى بيندازد. اين مسؤوليّتى است كه خداوند بر عهده ى انسان قرار داده است و لذا نبايد در پى اين بود كه آن را به عهده ى خدا يا انبيا و اوليا گذارد و از زير آن شانه خالى كرد. همچنين نبايد چشم به فلان قطب و مرشد دوخت تا كارى براى انسان بكند. قرآن كريم مى فرمايد: اَلّا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزرَ اُخرى وَ اَن لَيسَ لِلاِنسانِ اِلّا ما سَعى وَ اَنَّ سَعيَهُ سَوفَ يُرى: اينكه هيچ كس بار ديگرى را بر عهده نخواهد داشت و اينكه جز آنچه انسان در راه آن تلاش كرده است، چيزى براى او نخواهد بود و اينكه به زودى نتيجه ى تلاشش ديده خواهد شد. چنان كه پيامبر اكرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به دختر بزرگوار و محبوب خود حضرت فاطمه(سلام الله علیها) فرمودند : يا فاطِمَةُ اعمَلى فَاِنّى لا اَملِكُ مِنَ اللهِ شَيئاً: اى فاطمه! خودت كار كن كه من از جانب خدا مالك هيچ چيز نيستم. 
كمالات معنوى و سعادات اخروى، هر دو، دستاورد تلاش و نتيجه ى عمل خود شخص است و جز دست به كار شدن خود فرد در جهت كسب ايمان و انجام عمل شايسته، راهى براى وصول به آنها نيست. قرآن كريم مى فرمايد: كُلُّ امرِىءٍ بِما كَسَبَ رَهينٌ: هركس در گرو دستاوردهاى خويش است. و نيز مى فرمايد: لَها ما كَسَبَت وَ عَلَيها مَا اكتَسَبَت: سودى جز آنچه خود به دست آورده براى او نيست و زيانى جز آنچه بر خويش تحميل كرده براى او نمى باشد. 
بنابراين براى گريز از مسؤوليّت خويش در خودسازى و سلوك و محوّل كردن آن به سايرين و انتظار و چشم طمع داشتن به ديگران، راهى وجود ندارد.






منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211072آیا در مسیر خودسازی، تلاش متأثّر از تشویق و جوسازی دیگران و بدون انگیزه‌ی درونی, به تعالی و کمال سالک می‌انجامد؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 82

نكته ى مهمّى كه بايد به آن توجّه داشت اين است كه سالك بايد با تشخيص، انتخاب و اراده ى خود گام در مسير سلوك گذارد. با فشار و تحريك و تشويق ديگران و يا تحت تأثير جوّ عمومى، به عرصه ى سلوك وارد شدن، سالك را به مقصد نمى رساند. نماد اين حقيقت حكمى فقهى است كه در انجام يكى از امور حج وارد شده است. اگر شخص در حين طواف كعبه، در اثر ازدحام و  فشار جمعيّتى كه پشت سر او در حال طوافند، چند قدمى را بى اختيار بردارد و به جلو رود، بايد بى آنكه روى برگرداند، آن چند قدم را به عقب برگردد، و دوباره با اختيار خود راه را طى كند.




منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211073در برابر عزم شخص بر سلوک، شیطان چگونه به مقابله برمی‌خیزد و سالك در برابر آن باید چه کند؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 82 تا 83

نكته ى ديگرى كه سالك بايد در نظر داشته باشد اين است كه با توجّه به دشمنى شيطان با انسان ها، اهتمام او در به فساد كشاندن آنها و سوگندى كه نزد پروردگار ياد كرده است كه در سر راه مستقيم الهى بنشيند و تمامى انسان ها، جز بندگان خالص را كه بر آنها تسلّط ندارد، به گمراهى بكشاند؛ به محض اينكه شخصى عزم گام نهادن در مسير تعالى و تكامل كند، شيطان تمام توان خود را بكار مى بندد و لشكريان جنّى و انسى خويش را بسيج مى كند تا او را از طىّ اين طريق بازدارد. از يك سو ترديدها و وسوسه ها، تنبلى و تن آسايى ها، و نيز هيجانات و هوس هاى نفسانى را از درون به جانش مى اندازد؛ و از ديگر سو سرزنش ها و استهزاءهاى اطرافيان و مخالفت هاى دلسوزانه ى نزديكان و بستگان ناآگاه و جاهل را از بيرون برضدّ او برمى انگيزد تا به هر قيمت و صورت ممكن، او را از رفتن به اين راه منصرف كند. با توجّه به اين امر، سالك بايد با هوشيارى و عزم راسخ خود، در برابر نيرنگ ها و لشكريان درونى و بيرونى شيطان مقاومت كند و به هيچ وجه سست و تسليم نشود و براى غلبه بر جنود و مكرهاى شيطان و نيز ثبات قدم در ادامه ى راه سلوك، از خدا يارى بطلبد.





منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211074در مسیر خودسازی, سالک باید با نفس خود چگونه رفتار کند؟
پاسخ: مهدی‌طیّب.

نکته ی دیگری که باید در بحث طلب به آن اشاره کنیم، این است که هر چند سالک باید در طیّ مسیر سلوک الی الله، ثبات قدم و جدّیّتی تمام داشته باشد و تا سر حدّ نهایی توان خود تلاش کند، و به خاطر تنبلی های خود یا نکوهش های دیگران سست و مردّد نشود، اما نباید در مسیر این تلاش، به گونه ای افراطی به نفس خود فشار وارد کند. نفس مرکبی است که انسان برای طیّ مسیر سلوک الی الله بر آن سوار است. اگر به این مرکب بیش از حد توانش فشار آورد و مثلاً اصلاً به آن کاه و جو ندهد، مرکب در میانه ی راه از پا درمی آید و سالک از رسیدن به مقصد باز می ماند. به علاوه، نفس که در برابر فشار های متعادل رام و مطیع می شود، اگر تحت فشار های شدید و افراطی  قرار گیرد، ممکن است عکس العمل های تند نشان دهد؛ مثل بچه گربه ای که اگر به آرامی او را از خود برانیم، می گریزد و می رود. اما اگر او را در فضای تنگی اسیر کنیم، مثل پلنگ وحشی حمله می کند و چنگ می زند. لذا سالک گرچه نباید اجازه دهد که نفس بر او سوار و مسلّط باشد، اما بیش از حدّ توان آن هم نباید به آن فشار آورد. شدّت طلب نباید منجر به افراط در  سخت گیری بر نفس گردد. با نفس باید با رفق و مدارا رفتار کرد و حدّ اعتدال را در اعمال فشار بر آن و رعایت ریاضت حفظ کرد.






منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211075اگر سالکی بعد از توبه‌ی آغازین سلوک, مجدداً مرتکب گناه شود, آیا می‌تواند نتیجه بگیرد که برای سلوک عرفانی, شایستگی ندارد؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 83

ممكن است سالكى كه مراحل يقظه و توبه را پشت سر نهاده و بر ترك گناه و بطالت و گام نهادن در مسير بندگى و طاعت مصمّم شده است، در جريان عمل، به لغزشى دچار شود و گناه و معصيتى از او سر زند. برخى سالكان در اين موارد از خود مأيوس مى شوند و مى پندارند مرد اين راه نيستند و نمى توانند به عهدى كه با خود و خداى خويش بسته اند پايبند بمانند، بنابراين با از دست دادن اميد، از ادامه ى راه دست مى كشند و به روزمرّگى هاى گذشته باز مى گردند.
اين نوع تفسير و نتيجه گيرى، باطل و نادرست است. سالك در آغاز راه سلوك هم چون طفل نوپايى است كه مى خواهد راه رفتن ياد بگيرد. لازمه ى اينكه طفل، خوب راه رفتن را بياموزد، زمين خوردن است. او شخص بزرگسالى نيست كه انتظار نداشته باشد حين راه رفتن زمين بخورد. چنين توقّعى از جانب طفل مزبور نابجاست. پس نبايد زمين خوردن را امر غيرمترقّبه اى تلقّى كند و از يادگيرى درست راه رفتن مأيوس شود؛ بلكه بايد ضمن اينكه تمام دقّت و تلاش خود را براى زمين نخوردن به كار مى بندد، آن را امرى قابل انتظار به شمار آورد و در صورت زمين خوردن، بدون اينكه روحيّه ى خود را از دست دهد، از جا برخيزد، گرد و خاك لباسش را بتكاند و دوباره به راه بيفتد. اين جريان آن قدر تكرار مى شود تا سرانجام طفل راه رفتن را به خوبى فرامى گيرد و ديگر به زمين نمى افتد.
در طريق سلوك نيز سالك بايد بداند در اين عرصه، انبيا و امامان(علیهم السّلام) به منزله ى اشخاص بزرگ سالند و لذا معصومند و زمين نمی‌خورند. امّا او به مانند طفلى نوپاست و ضمن اينكه بايد تمام تلاش و دقّت خود را در مبتلا نشدن به گناه و اعمال بى ارزش به كار گيرد، در صورت بروز خطايى از او، نبايد روحيّه ى خويش را از دست دهد. بلكه بايد عزم خود را تجديد كند و با توبه ى مجدّد، گرد و غبار آن خطا را از روح و جانش بزدايد و دوباره به راه بيفتد. به تدريج تعداد موارد لغزش و زمين خوردن سالك كم مى شود تا به جايى برسد كه از ابتلا به غفلت و معصيت مصونيّت يابد.





منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211076اگر سالك احساس کند نه تنها در سلوكش موفقیت‌های معنوی به دست نیاورده، بلكه بعضی از حالات معنوی را كه قبل از آغاز سلوك داشته، نیز از دست داده است، آیا می‌تواند نتیجه‌گیری کند برای سلوک شایستگی ندارد؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 84 تا 85

برخى سالكان در اثناء سلوك احساس مى كنند نه تنها پيشرفتى برايشان حاصل نمى شود، بلكه برخى حالات و اعمالى را كه قبلاً داشتند نيز از دست داده اند. به بيان ديگر، به جاى اينكه بالا روند، سرازير رفته و به چاله افتاده اند. اين امر نيز گاهى سبب يأس سالك مى شود. امّا يأس در اين موارد نيز نادرست است.
اگر وجود سالك را به خودرويى تشبيه كنيم كه در جادّه اى به سوى مقصدى راه مى پيمايد، بايد دانست قسمت هايى از جادّه ى مزبور سربالايى و قسمت هاى ديگر سرپايينى است و لازمه ى رسيدن به مقصد اين است كه سربالا و سرازير رفتن، هر دو را پذيرا شد. جادّه اى كه از نفس سالك به سوى مقصد مى رود، برخى جاها سربالايى و بعضى قسمت ها سرازير است و لازمه ى رسيدن به مقصد، پذيرا شدن هر دو است. در اصطلاح اهل عرفان، سربالايى ها «بسط» و سرازيرى ها «قبض» خوانده مى شود.
در مواردى كه سالك در عين عزم و طلب، در قبض است و حالات خوش معنوى و توفيق انجام رضايت بخش اعمال عبادى را ندارد و حتّى گاهى خطا و لغزشى از او سر مى زند، سيرش ادامه دارد و به مقصد نزديك مى شود. در اين گونه موارد دستاوردهايى هم چون مصونيّت از ابتلاء به غرور و عُجب و يا نجات از آنها، پى بردن به ضعف ها و نقايص پنهان درون خود، و بيشتر شناختن ارزش حالات و توفيقاتى كه در حالت بسط، از جانب خداوند نصيب سالك مى شود، به دست مى آيد كه بدون آنها، رسيدن به مقصد امكان پذير نخواهد بود. لذا در اين گونه موارد نبايد مأيوس شد و دست از ادامه ى طريق كشيد.
البتّه به اين نكته نيز بايد توجّه داشت كه احساس عدم پيشرفت يا حتّى عقب رفتن در مراتب كمال، بعضاً ناشى از مقايسه ى فاصله ايست كه سالك بين خود و مقصد خويش در گذشته و حال، انجام مى دهد. با توجّه به اينكه هرچه سالك در مراتب كمال بالا مى رود، به مقامات عظيم ترى پى مى برد و نيل به آن مقامات را طالب مى شود، كه پيشتر، از وجود آنها با خبر نبود، انتظار سالك از خويش دائماً بالا مى رود. لذا با وجود اينكه سالك نسبت به سابق مقدار قابل توجّهى رشد كرده است، امّا از آنجا كه در مرحله ى قبل فاصله ى بين خود و آنچه از خويش انتظار داشت را كمتر از فاصله اى مى ديد كه اكنون بين خود و آنچه از خويش انتظار دارد ملاحظه مى كند؛ اين افزايش فاصله را دليلى بر اين مى پندارد كه نه تنها رشد و پيشرفتى نداشته است، بلكه دچار پس روى و تنزّل نيز شده است. بديهى است چنين نتيجه گيرى اى خطا و نادرست است و چنين امرى به هيچ وجه دليل عدم پيشرفت و تنزّل سالك نيست. لذا در اين گونه موارد جايى براى يأس و نوميدى و سست شدن عزم و اراده وجود ندارد.




منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211077اینكه سالك ببیند دیگر سالكانی كه همزمان با او سلوك را آغاز كرده اند، موفقیت‌های بسیار بیشتری نصیبشان شده است، آیا نشانگر این نیست كه او شایستگی سلوك عرفانی ندارد؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 85 تا 86

برخى سالكان پس از مدّتى سلوك، دستاوردهاى خود را با آنچه سالك ديگرى كه همزمان با آنها گام در طريق نهاده، بدان رسيده است، مقايسه مى كنند و چون دستاوردهاى او را بسيار بيشتر مى بينند، از خود مأيوس مى شوند و انگيزه ى پيمودن ادامه ى راه را از دست مى دهند.

ما و مجنون همسفر بوديم در دشت جنون
او به منزل ها رسيد و ما هنوز آواره ايم

اين سالكان به خود بدبين مى شوند و گمان مى برند اساساً براى اين كار ساخته نشده اند و امكان نيل به مدارج بلند معنوى براى آنان وجود ندارد.
در اين گونه موارد بايد توجّه داشت زمينه هاى پيش از آغاز سلوك در وجود سالكان يكسان نيست. چه بسا سالكى به دليل شرايط مساعد بيرونى و درونى، در مسير خودسازى، كارش آسان و راهش كوتاه باشد، امّا سالك ديگرى به دليل نامساعد بودن وضعيّت درونى و شرايط و موقعيّت پيرامونى، با دشوارى هاى بيشترى مواجه و راه طولانى ترى را در پيش داشته باشد. امّا به فرموده ى پيامبر گرامى اسلام(صلّی الله علیه و آله و سلّم): اَفضَلُ الاَعمالِ اَحمَزُها: پرفضيلت ترين كارها دشوارترين آنهاست.  بنابراين سالكى كه با دشوارى هاى بيشترى طىّ طريق مى كند، اجر و پاداش بيشتر و دستاوردهاى بزرگترى در انتظارش خواهد بود. در نتيجه، چنين سالكى بايد دشوارى مسير را به جان خريدار باشد و مغتنم بشمارد و به هيچ وجه از آن دچار يأس و ترديد نشود.
چنانكه گفته شد، خيره شدن به دستاوردهاى سلوكى ديگران و مقايسه ى آن با دستاوردهاى سلوك خود، بدون توجّه به تفاوت شرايط و امكانات درونى و بيرونى، اشتباهى است كه سالك بايد از آن بر حذر باشد. البتّه از جهات ديگرى توجّه به سالكانى كه به موفّقيّت‌هاى بزرگى نايل شده اند، مى تواند صحيح تلقّى و مفيد واقع گردد. براى مثال، بسنده نكردن به جايى كه شخص، خود به آن رسيده است، و راضى نشدن به آن، و توجّه به اينكه كمالات بسيارى وجود دارد كه براى دستيابى به آنها، سالك بايد بدون توقّف به تلاش و مجاهده ى خود ادامه دهد، يكى از فوايد مزبور است. فايده ى ديگر توجّه به سالكانى كه توفيق بيشترى در نيل به مدارج معنوى نصيبشان شده است، دقّت در شيوه ى سلوك و پى بردن به رمز موفّقيّت آنها و الهام گرفتن از آن شيوه ها و به كار بستن آنها در سلوك خويش مى باشد. در نتيجه، از اين منظرها توجّه كردن به سالكانى كه پيشرفت و دستاوردهاى بيشترى داشته اند مطلوب و قابل توصيه است.


منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211078اینكه پس از مدت‌ها سلوك، هیچ كشف و شهود یا قدرت خارق العاده‌ای در سالك ظهور نكند، آیا دلیلی بر این نیست كه او شایستگی سلوك عرفانی ندارد؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 86 تا 88

بعضى از سالكان پس از مدّتى مجاهده و سلوك، به دليل پديدار نشدن امرى غيرعادّى براى آنها، همچون رؤياهاى معنوى و مكاشفات درونى و يا كرامات و قدرت هاى خارقا عادّه، اين گونه نتيجه مى گيرند كه تلاش هايشان بى ثمر بوده است و اساساً استعداد تعالى معنوى ندارند و بيهوده خود را خسته مى كنند. در اثر اين نتيجه گيرى، روحيّه ى خود را مى بازند و نااميد مى شوند و در نتيجه، دست از ادامه ى مسير مى كشند و به روزمرّگى زندگى طبيعى برمى گردند. اين نتيجه گيرى، غلط و پيامدهاى آن نيز نادرست است. سالك بايد توجّه داشته باشد كه :
(1) راه طولانى سلوك را يك شبه نمى توان به پايان برد. در امور تدريجى كه نيازمند طىّ زمان است، شتاب زدگى و طلب كردن نيل به نتيجه، پيش از زمان مقدّر، امرى نابجا و نادرست است. تحوّلات روحى و باطنى، همچون تغييرات اخلاقى و رفتارى، امرى تدريجى و محتاج به تلاش و مجاهده ى مستمر و گذشت زمان قابل توجّهى است. آنچه طىّ زمان هاى طولانى، از آغاز عمر، در فرد شكل گرفته و استقرار يافته است، جز با كار پيوسته و گذشت زمان طولانى، قابل تغيير و اصلاح نيست.
(2) آنچه در جهاد اصغر، اكبر و اعظم از مؤمن خواسته شده است، به پاخاستن و مجاهده كردن است. نيل به پيروزى و نتيجه به دست او نيست و در قبال آن مسؤوليّتى ندارد. قرآن كريم مى فرمايد: وَ مَا النَّصرُ اِلّا مِن عِندِ اللهِ العَزيزِ الحَكيمِ: پيروزى جز از جانب خداى قدرتمند و حكيم نيست. 
مسؤوليّت سالك اين است كه بيكار و بى تفاوت ننشيند و دست به مجاهده بزند. اجر و پاداش الهى نيز به همين تعلّق می گيرد.
(3) همان گونه كه در مباحث پيشين گفته شد، سلوك سالك بايد از هر گونه شائبه و غرضى جز اداى وظيفه و به جا آوردن ادب بندگى در محضر پروردگار خالى باشد. بنابراين نفس اين امر كه خداى متعال به سالك توفيق داده است گام در طريق سلوك بنهد، بزرگترين موفّقيّت و لطفى است كه شامل حال او شده است و چشم دوختن و طلب كردن دستيابى به كشف و كرامات، با اخلاص و خلوص لازم در سلوك مغاير است.
(4) خداى متعال خود، نيل همه ى سالكان صادق به پيروزى را تضمين كرده است. چنانكه قرآن كريم مى فرمايد: كانَ حَقّاً عَلَينا نَصرُ المُؤمِنينَ : پيروز ساختن مؤمنان حقّى است بر عهده ى ما. 
بنابراين گرچه ممكن است با توجّه به شرايط سالك، نيل به مقصود دير يا زود حاصل شود، امّا رسيدن به آن قطعى است. سير هركس اجلى دارد كه با فرا رسيدن آن، به مقصد مى رسد. قرآن كريم مى فرمايد : اِذا جاءَ اَجَلُهُم فَلا يَستَأخِرونَ ساعَةً وَ لا يَستَقدِمونَ: چون اجلشان فرا رسد، نه لحظه اى ديرتر و نه لحظه اى زودتر، به آن نايل مى شوند. 
(5) رفع حجب و كشف استار، براى كسانى كه عقل هاى بزرگتر و پيچيده ترى دارند، اغلب ديرتر حاصل مى شود. البتّه پس از حصول، مكاشفات چنين سالكانى نيز به مراتب بزرگتر است. لذا ممكن است سالك در عين تمامى صلاحيّت ها و شايستگى هايى كه به توفيق الهى در خود فراهم ساخته است، به همين دليل، آثار سلوك خود را ديرتر مشاهده كند. 
(6) ممكن است در اثر سلوك، تحوّلات و تغييرات زيادى در سالك پديد آمده باشد، امّا همان گونه كه شخص رشد جسمى خود را كه لحظه به لحظه در جريان است، احساس نمى كند، رشد روحى و معنوى خويش را نيز كه به تدريج صورت مى گيرد، كمتر احساس می‌كند. در مواردى تصوّر بى نتيجه بودن تلاش هاى سلوكى شخص، ناشى از اين امر است. البتّه اين جريان تدريجى، سرانجام به نهايت خود مى رسد و آثارش براى خود سالك نيز كاملاً مشهود مى شود. امّا ممكن است نيل به آن نهايت، زمانى طولانى را ايجاب كند. در اين مدّت سالك نبايد بى حوصلگى و ناشكيبايى كند و يا مأيوس و نااميد شود.
(7) در موارد بسيارى، در عين اينكه خداوند آثار و ثمرات مجاهده و سلوك را به سالك عطا كرده است، امّا آن را از او پنهان مى دارد و امكان نمى دهد از آنها آگاه شود. علّت ظاهر نساختن، اين است كه سالك هنوز داراى چنان ظرفيّت و معرفتى نيست كه در صورت مشاهده ى آنها، به عُجب و غرور دچار نشود، يا گمان نبرَد به پايان راه رسيده و كارى باقى نمانده است و يا به همان دستاوردها دلخوش و قانع نشود و به آنها سرگرم و مشغول نگردد و از ادامه ى راه خودسازى و تعالى باز نماند. خداوند براى حفظ سالك از اين خطرها، ضمن اعطاى مواهب معنوى، تا رسيدن وى به ظرفيّت و معرفت لازم، آن را از او پوشيده مى دارد. در نتيجه، مشاهده نكردن آثار و ثمرات، ممكن است صرفاً به اين دليل باشد. لذا اين امر نبايد به يأس و نااميدى سالك منجر شود.




منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211079آیا در سنین بالای عمر كه انسان فاصله‌ی زیادی تا مرگ و فرصت زیادی برای خودسازی ندارد، ورود به وادی سیر و سلوك عرفانی منطقی و نتیجه‌بخش است؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 88 تا 89

يكى از مواردى كه به ويژه در اشخاصى كه در سنين بالاى عمر قصد سلوك مى كنند، ممكن است سبب نگرانى و ترديد شود و بر طلب آنها تأثير منفى گذارد، احتمال فرارسيدن مرگ، پيش از رسيدن به پايان راه سلوك و نيل به مقصود است. با توجّه به اينكه زمان معيّنى براى مرگ وجود ندارد و در تمامى مراحل عمر، از كودكى گرفته تا نوجوانى، جوانى، ميانسالى و كهنسالى، احتمال فرا رسيدن اجل وجود دارد، چنين نگرانى و ترديدى ممكن است دامنگير هر سالكى شود.
در اين مورد، بايد توجّه داشت كه اگر سالك با عزم راسخ راه سلوك را در پيش گيرد و قبل از رسيدن به پايان راه، از دنيا برود؛ پس از مرگ، در عالم برزخ سير او ادامه مى يابد و به كمال مى رسد. قرآن كريم مى فرمايد: مَن يَخرُج مِن بَيتِهِ مُهاجِرآ اِلَى اللهِ وَ رَسولِهِ ثُمَّ يُدرِكهُ المَوتُ فَقَد وَقَعَ اَجرُهُ عَلَى اللهِ: كسى كه براى هجرت به سوى خدا و رسولش از خانه ى خويش بيرون آيد، سپس مرگ او را دريابد، هرآينه پاداشش بر عهده ى خداوند قرار گرفته است. براين اساس، سالكى هم كه به قصد سلوك الى الله از خانه ى نفس خويش خارج شود، اگر پيش از رسيدن به مقصد نهايى سلوك از دنيا برود، در قيامت به صورت انسان كامل و در شمار اهل كمال محشور مى شود و خداوند اجر سالكان به مقصد رسيده را به او عطا مى كند.
بنا به رواياتى كه از ائمّه(علیهم السّلام) رسيده است، اطفال مؤمنين كه قبل از تولّد سقط مى شوند و يا پيش از رسيدن به بلوغ از دنيا مى روند، در عالم ديگر، در مواردى، زير نظر حضرت ابراهيم خليل و همسرش ساره و در موارد ديگرى، توسّط حضرت فاطمه(سلام الله علیها) تغذيه می‌شوند و پرورش می يابند و روز قيامت در حالى كه فرد كاملى شده اند به پدرانشان تحويل داده مى شوند.   سالكى كه قبل از رسيدن به كمال از دنيا مى رود نيز به منزله ى طفلى است كه قبل از بلوغ، سقط و يا فوت شده است. سير تكامل معنوى چنين سالكى پس از رحلت از دنيا، در عالم برزخ، به مدد اولياى الهى ادامه مى يابد و در نتيجه به كمال مى رسد و از مواهب ويژه ى كاملان در عالم برزخ برخوردار مى شود و در قيامت در جمع كاملان محشور مى گردد. بنابراين جايى براى نگرانى و ترديد به دليل احتمال فوت پيش از به انجام رساندن مراحل سلوك وجود ندارد.

منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com

0211080تنها نكته ای كه سالك در مسیر سلوك باید نگران آن باشد، چیست؟
پاسخ: مهدی طیّب، شراب طهور، ص 89

بر اين امر تأكيد مى كنيم كه بيشترين كارى كه در طىّ طريق كمال از سالك برمى آيد، طلب صادقانه و تمام عيار است و آنچه سالك بايد نگران و مراقب آن باشد آسيب نديدن طلب، ضعيف نشدن اشتياق او براى طىّ طريق و آلوده نشدن آن به اغراض نفسانى است. در صورت وجود طلبى خالص و تمام عيار، هرچه در مسير سلوك براى وى پيش آيد، خواه بسط و گشايش و خواه قبض و عدم موفقيّت ظاهرى، لازمه ى كمال و نيل او به مقصد است و جايى براى نگرانى وجود ندارد.





منبع: سایت اهل ولاء   www.ahlevela.com