کُلُّ نَفسٍ ذائِقَةُ الْمَوتِ وَ إِنَّما تُوَفَّوْنَ أُجُورَکُم یَومَ القِیَامَةِ... هر انسانی چِشندۀ حقیقت موت و قطع تعلق از دنیاست که بالاتر از فوت(مرگ) است قرار نیست در آینده به موت نائل شویم. همین الآن ذائق و چشندۀ موت هستیم؛ ولی باید این حقیقت را در وجود خود پیدا کنیم و به آن پی ببریم. ما، هم میّت هستیم و قرار است موت خود را پیدا کنیم و به آن پی‌ببریم، و هم در مرتبۀ بالاتر، فانی هستیم و قرار است به فنای خود پی ببریم و آن را پیدا کنیم. سیر و سلوک، سِیرِ آگاهی و معرفت است و تمام مسیر دوزخ تا بهشت و انحطاط تا تعالی، مسیر ادراک و فهم است. یومَ القیامَة، روز رسیدن به بیداری باطنی، ملاقات خدا و طالع شدن حقیقت و خورشید توحید برای سالک است. لَتُبلَوُنَّ فِی أَموالِکُمْ وَ أَنفُسِکُمْ وَ لَتَسمَعُنَّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ .... ابتلا و امتحان، لطف مضاعف خداست تا به‌واسطۀ آن، انسان نقاط ضعف خود را پیدا کند. امتحان خدا در دو چیز است: . أموال: هر آنچه که انسان به آن تمایل دارد. . اَنفُس: اِنّیّت و اَنانیّت...