سیّد محمّدحسن الهی طباطبایی

سیّدمحمّدحسن الهی طباطبایی  ولادت: ۱۳۲۵ هـ.ق.

محلّ­ ولادت: تبریز

وفات: ۱۳۸۸ هـ.ق.

محلّ ­دفن: قم، قبرستان ابوحسین

محلّ ­تحصیل: تبریز، نجف

استادان: حضرات آیات سیّد ابوالحسن اصفهانی، میرزا محمّد حسین نایینی، سیّدحسین بادکوبه‌­ای و ....

استاد عرفان: آقا سیّدعلی قاضی طباطبایی

شاگردان: حسن حسن‌زاده آملی، میرزا محمّدعلی ­ارتقایی، میرزا موسی تبریزی و ...

تألیفات: رساله‌­ای در علم موسیقی و روابط معنوی روح با صداها (که خود آن را از بین برد.)

او از شاگردان مبرز مرحوم سیّدعلی قاضی بود. در سعه صدر و پاکی و حسن خلق زبانزد بود. سیر و سلوک را یک دوران خاص و با اَعمال خاصّی نمی­‌دانست؛ بلکه آن را در متن همین زندگی عادّی تعریف می‌­کرد و زندگی رسول الله(صلّی‌­الله علیه ‌و آله ­و سلّم) را شاهد این مطلب می­‌آورد. می‌­فرمود: «مراقبه یعنی آدم در همین زندگی روزمرّه غفلت را از خودش دور کند.»

ایشان پس از ۱۱ سال اقامت در شهر ساقی کوثر، به دلیل وضع نامناسب معیشتی مجبور شد همراه برادر خویش علامّه طباطبایی، به تبریز بازگردد. در تبریز به تدریس فلسفه و تربیّت جویندگان کمال پرداخت. ارتباط ایشان با مرحوم قاضی از طریق نامه برقرار بود. عباراتی چون «جُعِلتُ فِداکَ» و «عزیز دلم» که آیت­‌الله ­قاضی در این نامه‌­ها خطاب به آقای ­الهی به کار می‌­برد، گویای عظمت شأن ایشان نزد استاد است. استاد سیّدمحمّدحسین قاضی می‌­فرماید: «با اینکه خود آقا به علامّه و برادرش گفته­ بود که به ایران برگردند امّا دوری آنها برایشان بسیار ناگوار بود و هر وقت یاد آنها می‌­افتاد، گریه می‌­کرد.»

زمانی که آیت­‌الله­ الهی در قم بود، در مجلس روضه­­‌ای که در منزل میرزا تقی زرگری تشکیل می­‌شد، شرکت می­‌کرد. یک بار بعد از اتمام روضه در سینی مسی برایش چای آوردند. او انگشت خود را بر لب گذارد و بعد به سینی مسی زد. سینی تبدیل به طلا شد. بعد فرمود: «ما طلا را می‌خواهیم چه کنیم؟» دوباره انگشت بر لب گذاشت و به سینی زد و سینی به حالت اوّل برگشت! با وجود چنین قدرت روحی، زمانی برای پرداخت قرضش به دو هزار تومان احتیاج پیدا کرد و چون این مبلغ را نداشت، مدّتی زندانی شد!

این گفتار علامّه ­طباطبایی مشهور است که می‌­فرمود: «من خودم از اخوی استفاده می­‌کنم.»

توصیه همیشگی ایشان هنوز در خاطر اطرافیان است: «از حسنات اعمالتان که خیال می­‌کنید حسنه است توبه کنید، تا چه رسد به معاصی!»

شرح احوال ایشان در کتاب الهیّه از انتشارات مؤسّسه­ فرهنگی مطالعاتی شمس‌­الشموس آمده ­است.