شیخ محمّد بهاری

ولادت: ۱۲۶۵هـ.ق.               محلّ­ولادت: بهار همدان. 

وفات: ۱۳۲۵هـ.ق.                محلّ­دفن: بهار همدان، گلزار شهدا.

محلّ­تحصیل: همدان، بروجرد، نجف.

اساتید: حضرات ملاّ عبّاسعلی بهاری، اسماعیل همدانی، میرزا محمود بروجردی و ... .

استادعرفان: آخوند ملاّحسینقلی همدانی.

تألیفات: تذکرةالمتّقین، کتاب القضاء.

     او پس از گذراندن تحصیلات مقدّماتی در بهار همدان و اخذ درجه­ی اجتهاد در بروجرد، برای ادامه­ی تحصیلات رهسپار نجف اشرف شد و در آن حوزه به محضر عارف کبیر ملاّ حسینقلی همدانی راه یافت. آخوند همدانی درباره آیت­الله بهاری می­فرمود: «حاج شیخ محمّد بهاری، حکیم اصحاب من است». مرحوم بهاری و مرحوم سیّد احمد کربلایی از اعاظم شاگردان ملاّ حسینقلی بودند. از سیّد احمد کربلایی در عظمت شأن آیت­الله محمّد بهاری نقل است: «ما پیوسته در خدمت ملاّ حسینقلی همدانی بودیم و ایشان صددرصد مال ما بود ولی همین که آقای بهاری با آخوند روابط آشنایی بست، آخوند دائماً در خدمت او بود». شیوه­ی تربیّتی این آیت عظیم همان روش استادش ملاّ حسینقلی همدانی بود و در همان برخورد اوّل طرف مقابل را مجذوب و شیفته­ی خود می­ساخت. روزی رهگذری در نجف به طلاّب جسارتی کرد؛ ایشان به رهگذر رو کرد و گفت: «آیا نخواهی مرد؟ وقت آن نرسیده که از خواب غفلت بیدار شوی؟»؛ آن مرد عرض کرد: «چرا چرا! اتّفاقاً موقعش رسیده»؛ سپس توبه کرد و بعدها در زمره­ی زهّاد و اوتاد زمان خود درآمد.

     آیت­الله محمّد بهاری در نجف به بیماری مزمنی دچار شد و پزشکان راه علاج او را تغییر آب و هوا دانستند. وی به ایران بازگشت امّا وضع جسمانی­اش بدتر شد و دیگر نتوانست به نجف بازگردد. در زمان حیات به او پیشنهاد کردند که بعد از رحلت، جنازه­اش را به نجف منتقل کنند ولی او با قاطعیّت فرمود: «مرا در گورستان بهار دفن کنید؛ می­خواهم کنار شهیدان باشم». سال­ها بعد، بیش از ۱۶۰ تن از شهیدان جنگ ایران و عراق، در قبرستان بهار آرمیدند و اکنون مرقد منوّر مرحوم بهاری در این قبرستان، زیارتگاه مردم است!. علامّه تهرانی می­گوید: «این گونه شنیده­ام و بدان اعتقاد دارم که آن مرحوم از میهمانان خود پذیرایی می­کند». عارف بزرگ آیت­الله محمّدجواد انصاری­همدانی که بارها برای زیارت قبر ایشان و استمداد از روح بلند او، راه دوازده کیلومتری تا بهار را پیاده طی کرده­ بود؛ درباره­ی عظمت شخصیّت عرفانی آیت­الله محمّد بهاری می­فرمود: «من بعد از قبر سلمان فارسی، قبری را به نورانیّت محمّد بهاری در بهار همدان ندیده­ام».