ملاّعبّاس تربتی 

ولادت: ۱۲۸۸هـ.ق.              محلّ­ولادت: تربت حیدریّه.   

وفات: ۱۳۶۲هـ.ق.               محلّ­دفن: آستان قدس رضوی، صحن آزادی، آخرین غرفه در زاویه­­ی شمال غربی.

محلّ­تحصیل: تربت حیدریّه، مشهد.

اساتید: حضرات حاج آقا حسین طباطبایی قمی، حکیم آقا بزرگ شهیدی و ... .

شاگردان: حسینعلی راشد فرزند ایشان، محمّدرضا ربّانی و ... .

     یکی از ابعاد برجسته­ی زندگی این عالِم ربّانی، ورع و پاکی فوق­العاده­ی او بود؛ به گونه­­­ای که او را یک اسطوره­ی تقوا در میان مردم نواحی تربت حیدریّه می­شناختند.

     به سختی به تحصیل ادامه داد و چون تنها پسر خانواده بود، باید در کشاورزی به پدرش کمک می­کرد. این آیتِ سخت­کوشی، درس­هایش را هنگام بیل زدن در زمین با همسرش مباحثه می­کرد.

     عاشق خدمت به مردم بود و شبانه­روز برای هرگونه کار شرعی و حاجتی که مردم داشتند، می­شتافت. در زلزله­ی معروف خراسان، مردم را برای کمک به آسیب­دیدگان تشویق می­کرد و ضمن سفارش بر مراعات امور شرعی، خود نیز سه شبانه­روز بدون این که چیزی بخورد یا بخوابد در کمک به زلزله­زدگان و رسیدگی به امور آنان کوشید و به تنهایی بر جنازه­ی بیش از هزار قربانی نماز خواند.

     مراتب تقوا و طهارت او نه تنها بین مردم، بلکه در میان علما نیز زبانزد بود. آیت الله­حاج­حسین قمی در مورد او می­فرمود: «حاج آخوند ملاّعبّاس، نه فقط از خوبان عالَم اسلام است بلکه از خوبان دنیاست».

     آیت­الله ربّانی در مورد استادش می­گوید: «در سنّ کودکی همراه ایشان از راهی عبور می­کردم؛ نزدیک در خانه­­­ای بر سر راه، مقدار اندکی کاه و علف و این قبیل چیزها روی زمین ریخته بود، معلوم بود صاحب­خانه هر چه لازم داشته جمع کرده و آنچه باقی مانده، مورد استفاده­اش نبوده است. چون به آنجا رسیدیم، مرحوم آخوند راهش را کج کرد و فرمود: "بیا از آن طرف برویم که مال مردم را ضایع نکنیم؛ نعمت خدا اسراف می­شود و صاحبش ممکن است راضی نباشد". من با تعجّب به پدرم گفتم: "مرا نزد کسی فرستاده­اید که تا این درجه­ی شگفت­انگیز در امور دقّت دارند! چه کسی واقعاً می­تواند پابه­پای او برود؟"».

     این مجاهد عظیم، وصیّت کرده­ بود که او را در صحن مطهّر امام­رضا علیه­السّلام دفن کنند تا قدم زائران حرم بر چشمان وی باشد.